TY - JOUR T1 - The effectiveness of stress management training on psychological empowerment and job burnout TT - اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر توانمندسازی روانشناختی و ابعاد فرسودگی شغلی در کارکنان JF - IOH JO - IOH VL - 17 IS - 1 UR - http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2565-fa.html Y1 - 2020 SP - 610 EP - 621 KW - stress management training KW - cognitive-behavioral KW - job burnout KW - psychological empowerment. N2 - چکیده زمینه و هدف: در جهان امروزی انسانها بخش عمده ای از حیات اجتماعی خود را در محیط های شغلی و کاری سپری می کنند و از آنجا که کار یک جنبه مهم و پر معنی از زندگی هر انسانی هست، به نظر می رسد که توجه به مسئله استرس شغلی ضروری باشد بنابراین امروزه پدیده استرس به عنوان یک چالش مهم که اثرات بسیاری بر عملکرد کاری و توانمندی‌های کارکنان دارد مورد توجه بسیار قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه­ی شناختی-رفتاری بر افزایش توانمند سازی روانشناختی و کاهش ابعاد فرسودگی شغلی در کارکنان انجام شد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش­آزمون - پس­آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه­ی آماری این پژوهش را تمامی کارکنان یکی از واحدهای صنعت نفت به تعداد 4000 نفر تشکیل دادند که در سال 93 مشغول به کار بودند و بر مبنای جدول مورگان و کرجسی، 351 نفر از آن­ها، به صورت تصادفی ساده به عنوان نمونه­ی آماری اولیه انتخاب شدند. . در همین راستا، نمره­ی استرس شغلی، توانمندسازی روان‌شناختی و فرسودگی شغلی افراد حاضر در نمونه آماری اولیه (351 نفر)، مبنای نمونه­ گیری بعدی قرار گرفت. بر این اساس، نمره­ی 215 نفر از آنان خارج از حد نرمال این متغیرها بود که از این تعداد، 36 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه­ی فرض آزمایی انتخاب و به دو گروه مداخله و گروه کنترل تقسیم شدند. . گروه مداخله تحت آموزش مدیریت استرس قرار گرفت، ولی گروه کنترل، هیچ آموزشی دریافت نکردند. آموزش مدیریت استرس در پی مداخله­ای مشتمل بر 11 جلسه آموزشی (هر جلسه 120 دقیقه) یک بار در هفته توسط محقق و در گروه مداخله اعمال شد بدین ترتیب که شرکت کنندگان پس از 60 دقیقه آموزش 15 دقیقه استراحت داشتند و سپس طی 60 دقیقه ادامه­ی آموزش را دریافت می­کردند. این آموزش مبتنی بر روش آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری آنتونی، ایرنسون و اشنایدرمن بود. جهت سنجش متغیرها از پرسشنامه­ی استرس شغلی پارکر و دکوییتس، فرسودگی شغلی مسلش و جکسون و توانمند سازی روانشناختی اسپریتزر استفاده شده است. برای توصیف داده­ها از میانگین و انحراف معیار و برای تجزیه و تحلیل داده­ها از تحلیل کواریانس با استفاده از نرم­افزار spss نسخه 20 استفاده گردید. یافته ­ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد بین گروه مداخله و کنترل از نظر ابعاد خستگی هیجانی (151/68=F) و کفایت شخصی (107/30=F) همچنین بین گروه مداخله و کنترل از نظر توانمند سازی روانشناختی (38/77=F) تفاوت معنی داری وجود دارد (0/001>P). نتیجه گیری: بر اساس این نتایج، اجرای برنامه آموزش مدیریت استرس با رویکرد شناختی _رفتاری، در کاهش ابعاد فرسودگی شغلی (خستگی هیجانی و کفایت شخصی) و افزایش توانمند سازی روانشناختی کارمندان گروه مداخله موثر بوده است. بر اساس نتایج این مطالعه اجرای مداخلات آموزشی با استفاده از روشهای آموزشی فعال و مبتنی بر تئوری های رفتاری منجر به ارتقای عملکرد شغلی و رفتارهای پر بازده مانند توانمند سازی روانشناختی و حذف یا کاهش برخی مؤلفه­ های نامناسب سازمانی مانند فرسودگی شغلی می گردد. M3 ER -