مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف: در حوزۀ عوامل شیمیایی محیط کار، روش مرسوم برای سنجش ترکیبات آلی فرّار در هوا استفاده از یک گازکروماتوگراف مجهز به آشکارساز یون سازی شعله ای (GC-FID) است که البته دارای محدودیت هایی نیز می باشد از جمله می توان قابلیت دسترسی به آن، نیاز به افرادکار آزموده، صرف وقت و هزینۀ بالای آنالیز ترکیبات شیمیایی را نام برد. هدف از این مطالعه، بررسی امکان جایگزینی آشکارساز یون سازی نوری (PID) با دستگاه گازکروماتوگراف در سنجش تولوئن هوا به عنوان نمایندۀ ترکیبات آلی فرّار در مطالعات تجربی بود.

روش بررسی: در این مطالعه، تولید مداوم غلظت های 5، 20، 50، 100، 200، 500 و 1000 ppm از تولوئن هوا، توسط سامانۀ طراحی شده در آزمایشگاه و در دامنۀ رطوبت نسبی 2±13% انجام شد. غلظت تولوئن هوا در خروجی این سامانه، هم با آشکارساز یون سازی نوری و هم با روش مرجع 1501 سازمان NIOSH مورد اندازه گیری و مقایسه قرار گرفت.

یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که بین این دو روش در غلظت های بالاتر از ppm50 تولوئن در هوا تفاوت معنی داری وجود دارد در حالی که در غلظت های 5 و 20 ppm تفاوت معنی داری نشان نداد. ضریب همبستگی نتایج این دو روش در دامنۀ غلظتی 5 تا 1000 ppm تولوئن هوا، 999/0 بود. ضریب تصحیح برای آشکارساز یون سازی نوری در دامنۀ غلظتی مورد مطالعه، 05/1 به دست آمد.

 نتیجه گیری: عیلرغم تفاوت مقادیر خوانش تولوئن هوا توسط آشکارساز یون سازی نوری (PID) با روش مرجع 1501 سازمان NIOSH پاسخ آن خطی بود. بنابراین، در مطالعات مربوط به سنجش تولوئن هوا با استفاده از آشکارساز یون سازی نوری، مقادیرخوانش باید توسط ضریب تصحیح محاسبه شده، اصلاح شوند.