مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف: شبکه خط لوله گازرسانی شهری قسمت مهمی از زیر­ساخت­های شهری برای انتقال انرژی است. با گسترش و پیچیده شدن شبکه خط لوله گاز ، احتمال بروز حوادث ناشی از نشت گاز از خط لوله افزایش یافته به گونه ای که این امر می تواند تهدید بزرگی برای ایمنی عمومی شهر باشد. بنابراین، ضروری است که شبکه توزیع گاز شهری مورد ارزیابی ریسک قرار گیرد. هدف از این کار تحقیقاتی، ارزیابی ریسک شبکه توزیع گاز شهری در شهرک بهاران واقع در شهر سنندج می باشد.

روش بررسی : در فرایند ارزیابی ریسک انجام شده در این مطالعه، با توجه به عدم دسترسی کامل به اطلاعات و نیز معیارهای وزن دهی به آنها، از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای مدیریت ریسک شبکه توزیع گاز شهری استفاده شد. با بررسی آمار رویدادهای نشت در شبکه توزیع گاز، فاکتورهای موثر شناسایی شد و وزن هر کدام توسط فرایند تحلیل سلسله مراتبی مشخص گردید.

یافته ها: با بررسی آمار رویدادهای نشت شبکه توزیع گاز شهری شهرک بهاران سنندج در یه دوره سه و نیم ساله (از ابتدای سال 1390 تا شش ماهه اول سال 1393) ، فاکتور موثر  براساس منطقه مورد مطالعه شناسایی شد و سپس با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی وزن هر کدام از این شاخص ها در رتبه بندی ریسک شبکه توزیع گاز شهری مشخص گردید. از بین شاخص های مورد بررسی، شاخص دخالت اشخاص حقیقی از زیر مجموعه شاخص علیتی و شاخص خطر ماده از زیر مجموعه شاخص پیامد به ترتیب بیشترین وزن (165/0 و 15/0) و شاخص فشار خط لوله کمترین وزن (0031/0) را به خود اختصاص دادند.

نتیجه گیری: در کشورمان ایران، تاکنون فاکتورهای موثر بر ارزیابی ریسک شبکه توزیع گاز شهری با استفاده از تکنیک AHP مورد بررسی قرار نگرفته است و وزن دهی به علل رخدادها با درنظر گرفتن سطوح مختلف رخدادها، یه خلا تحقیقاتی می باشد که کمتر به آن پرداخته شده است. با توجه به سطح دقت و کیفیت اطلاعاتی که از نتایج این تحقیق قابل دستیابی است، پیشنهاد می شود که مدیران ایمنی شرکت گاز ضمن استفاده از این روش، از عوامل مهم شناسایی شده در این مطالعه برای کمک به ارتقاء ایمنی شبکه توزیع گاز و کاهش احتمال بروز حوادث در خطوط توزیع گاز شهری استفاده نمایند.