دوره 16، شماره 5 - ( 1398 )
جلد 16 شماره 5 صفحات 13-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Kiantaj R, Ramezani A, Amrolahi N. Knowledge Management as an Agent of Enhancing the Safety Culture in Organizations. ioh 2019; 16 (5) :1-13
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2529-fa.html
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2529-fa.html
کیانتاژ رضا، رمضانی علی، امراللهی ناهید. مدیریت دانش عامل ارتقاء فرهنگ ایمنی در سازمانها. سلامت كار ايران. 1398; 16 (5) :1-13
دانشگاه آزاد کرج ، rkeyani2022@gmail.com
چکیده: (4638 مشاهده)
زمینه و هدف: امروزه میتوان از فرهنگ ایمنی در سازمانهای صنایع مختلف، به عنوان یک مزیت رقابتی بلند مدت نام برد که بهبود آن منجر به جلوگیری از وقوع حوادث پرهزینه برای انواع سازمانها در کشورهای مختلف میشود. بعد از حادثهی نیروگاه اتمی چرنوبیل و گزارش کارشناسان ایمنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد کاستیهای فرهنگ ایمنی در آن نیروگاه، روشهای مختلفی برای تعریف و سنجش مفهوم فرهنگ ایمنی در سازمانها و شیوههای تاثیرگذاری و ارتقاء آن مفهوم ارائه شده است. از طرف دیگر مفاهیم مدیریت دانش و یادگیری سازمانی نیز جزو موضوعاتی هستند که ارتباط تنگاتنگی با مفهوم فرهنگ سازمانی دارند و تحقیقات بسیاری جهت تحلیل اثرات آنها بر مولفههای گوناگون سازمانی در صنایع مختلف انجام شدهاست. در این راستا این مطالعه با هدف بررسی تاثیر استقرار فرایندهای مدیریت دانش در ارتقاء جایگاه مفهوم فرهنگ ایمنی در سازمان به اجرا درامدهاست.
روش بررسی: در این تحقیق ابتدا مدل نظری مناسب در مورد ارتباط بین پنج مشخصهی فرایندهای مدیریت دانش )اخذ دانش، تسهیم دانش، خلق دانش، کدگذاری دانش و نگهداشت دانش) و فرهنگ ایمنی در سازمان ارائه شد و سپس به صورت تجربی دادههای جمع آوریشده از نمونه آماری 98 نفره از کارکنان ایرانی درگیر در عملیات اصلی راکتورهای اتمی ایران با روش حداقل مربعات جزئی (PLS) از روشهای جدید تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) مورد تجزیه و تحلیل همبستگی قرار گرفت. نرم افزار مورد استفاده در این تحلیل SmartPLS 3 بود و از پرسشنامه کیانتو (Kianto, 2008) برای سنجش فرایندهای مدیریت دانش و پرسشنامه آژانس بینالمللی انرژی اتمی (SCPQ-LH) در سال 2017 برای سنجش سطح فرهنگ ایمنی در سازمان استفاده شد. در ادامه با توجه به عنوان شغلی کارکنان و ارتباط آن با موضوع ایمنی، مدل ارائه شده برای دو گروه 1- کارکنان بخشهای مرتبط با ایمنی مانند بخشهای حفاظت در برابر اشعه و HSE و ... و 2- دیگر کارکنان درگیر در عملیات اصلی راکتور هستهای مانند کارکنان بخشهای تولید، مهندسی یا کنترل کیفی نیز مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت و شدت نتایج همبستگی بدست آمده با توجه به ارتباط عنوان شغلی کارکنان به موضوع ایمنی مورد توجه قرار گرفت.
یافته ها: یافتههای بدست آمده در این تحقیق نشان داد که مدیریت دانش قادر به تبیین 57 درصد از تغییرات متغیر فرهنگ ایمنی برای کارکنان عملیاتی این تاسیسات اتمی میباشد. به ویژه که نتایج تحقیق از تشدید این همبستگی به 62 درصد در میان پرسنل واحدهای مرتبط با ایمنی که فرایندهای مدیریت دانش را بیشتر برای دانش ایمنی بکار گرفته بودند در مقابل دیگر پرسنل فعال در عملیات اصلی تاسیسات (به میزان 53 درصد) حکایت داشت.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر این موضوع است که استقرار فرایندهای مدیریت دانش، بویژه دانش مرتبط با ایمنی )احتمالا در اثر تسهیل و بهبود مبحث یادگیری سازمانی) تاثیر مستقیمی در ارتقاء فرهنگ ایمنی در سازمان دارد و میتوان از سیستم مدیریت دانش به عنوان عاملی در جهت ارتقاء فرهنگ ایمنی در سازمان در بلند مدت بهره جست. در این راستا طرحریزی سیستم مدیریت دانش سازمان به صورت هدفمند و تاکید آن بر مدیریت دانش ایمنی میتواند به عنوان عاملی در جهت تشدید و تسریع ارتقاء فرهنگ ایمنی در سازمان بکارگرفته شود. از دیگر نتایج بدست آمده در این تحقیق ارتباط تنگاتنگ سیستم مدیریت دانش سازمان با موضوع یادگیری سازمانی است. که بر اساس این نتیجه فرایندهای مدیریت دانش تقدّمی بر مفهوم مدیریت دانش در سازمان ندارند و نمیتوان فرایندهای مدیریت دانش را به عنوان عامل سازندهی سازهی مدیریت دانش در سازمان در نظر گرفت بلکه مفهوم مدیریت دانش در سازمان وجود مستقلی است که تاثیر مستقیمی بر یادگیری سازمانی و مفهوم فرهنگ سازمانی دارد و حتی میتوان این سیستم را از طریق اثرات تاثیر آن بر موضوع یادگیری سازمانی تعریف کرد و سنجید.
روش بررسی: در این تحقیق ابتدا مدل نظری مناسب در مورد ارتباط بین پنج مشخصهی فرایندهای مدیریت دانش )اخذ دانش، تسهیم دانش، خلق دانش، کدگذاری دانش و نگهداشت دانش) و فرهنگ ایمنی در سازمان ارائه شد و سپس به صورت تجربی دادههای جمع آوریشده از نمونه آماری 98 نفره از کارکنان ایرانی درگیر در عملیات اصلی راکتورهای اتمی ایران با روش حداقل مربعات جزئی (PLS) از روشهای جدید تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) مورد تجزیه و تحلیل همبستگی قرار گرفت. نرم افزار مورد استفاده در این تحلیل SmartPLS 3 بود و از پرسشنامه کیانتو (Kianto, 2008) برای سنجش فرایندهای مدیریت دانش و پرسشنامه آژانس بینالمللی انرژی اتمی (SCPQ-LH) در سال 2017 برای سنجش سطح فرهنگ ایمنی در سازمان استفاده شد. در ادامه با توجه به عنوان شغلی کارکنان و ارتباط آن با موضوع ایمنی، مدل ارائه شده برای دو گروه 1- کارکنان بخشهای مرتبط با ایمنی مانند بخشهای حفاظت در برابر اشعه و HSE و ... و 2- دیگر کارکنان درگیر در عملیات اصلی راکتور هستهای مانند کارکنان بخشهای تولید، مهندسی یا کنترل کیفی نیز مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت و شدت نتایج همبستگی بدست آمده با توجه به ارتباط عنوان شغلی کارکنان به موضوع ایمنی مورد توجه قرار گرفت.
یافته ها: یافتههای بدست آمده در این تحقیق نشان داد که مدیریت دانش قادر به تبیین 57 درصد از تغییرات متغیر فرهنگ ایمنی برای کارکنان عملیاتی این تاسیسات اتمی میباشد. به ویژه که نتایج تحقیق از تشدید این همبستگی به 62 درصد در میان پرسنل واحدهای مرتبط با ایمنی که فرایندهای مدیریت دانش را بیشتر برای دانش ایمنی بکار گرفته بودند در مقابل دیگر پرسنل فعال در عملیات اصلی تاسیسات (به میزان 53 درصد) حکایت داشت.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر این موضوع است که استقرار فرایندهای مدیریت دانش، بویژه دانش مرتبط با ایمنی )احتمالا در اثر تسهیل و بهبود مبحث یادگیری سازمانی) تاثیر مستقیمی در ارتقاء فرهنگ ایمنی در سازمان دارد و میتوان از سیستم مدیریت دانش به عنوان عاملی در جهت ارتقاء فرهنگ ایمنی در سازمان در بلند مدت بهره جست. در این راستا طرحریزی سیستم مدیریت دانش سازمان به صورت هدفمند و تاکید آن بر مدیریت دانش ایمنی میتواند به عنوان عاملی در جهت تشدید و تسریع ارتقاء فرهنگ ایمنی در سازمان بکارگرفته شود. از دیگر نتایج بدست آمده در این تحقیق ارتباط تنگاتنگ سیستم مدیریت دانش سازمان با موضوع یادگیری سازمانی است. که بر اساس این نتیجه فرایندهای مدیریت دانش تقدّمی بر مفهوم مدیریت دانش در سازمان ندارند و نمیتوان فرایندهای مدیریت دانش را به عنوان عامل سازندهی سازهی مدیریت دانش در سازمان در نظر گرفت بلکه مفهوم مدیریت دانش در سازمان وجود مستقلی است که تاثیر مستقیمی بر یادگیری سازمانی و مفهوم فرهنگ سازمانی دارد و حتی میتوان این سیستم را از طریق اثرات تاثیر آن بر موضوع یادگیری سازمانی تعریف کرد و سنجید.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
ارزیابی سیستم های مدیریتی و ممیزی ها سیستماتیک
دریافت: 1397/5/15 | پذیرش: 1397/11/28 | انتشار: 1398/7/21
دریافت: 1397/5/15 | پذیرش: 1397/11/28 | انتشار: 1398/7/21
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
