دوره 17، شماره 1 - ( 1399 )
جلد 17 شماره 1 صفحات 1022-1012 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: 57795
Ethics code: IR.TBZMED.REC.1396.468
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rahimian Aghdam S, Safaiyan A, Rasoulzadeh Y, Alizadeh S S. Study of Fatigue Changes during the Working Day on the Base of Job Stress: The Role of Job Demands and Job Control on Fatigue Occurring. ioh 2020; 17 (1) :1012-1022
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2939-fa.html
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2939-fa.html
رحیمیان اقدم سحر، صفائیان عبدالرسول، رسول زاده یحیی، علیزاده سید شمس الدین. بررسی تغییرات خستگی در طول روز کاری بر اساس استرس شغلی: نقش تقاضاهای شغلی و کنترل شغلی در بروز خستگی. سلامت كار ايران. 1399; 17 (1) :1012-1022
بررسی تغییرات خستگی در طول روز کاری بر اساس استرس شغلی: نقش تقاضاهای شغلی و کنترل شغلی در بروز خستگی
دانشگاه علوم پزشکی تبریز ، alizadeh2013@gmail.com
چکیده: (2650 مشاهده)
زمینه و هدف: استرس شغلی به عنوان یکی از مسائل مهم تأثیرگذار بر سلامتی، عملکرد و ایمنی در صنایع، شناخته شده است. کارگران در محیط کار با عوامل استرسزای مختلفی از جمله روابط و تنش های میان کارکنان، بار کاری سنگین، ساعات طولانی کار، طراحی ضعیف شغل، ابهام یا تضاد در نقش کارکنان در سازمان، پشتیبانی و حمایت ضعیف، سرعت بالای کار و ... مواجه هستند. در این میان، تقاضاهای شغلی مانند بار کاری، خصوصیات فیزیکی محیط کار و همچنین میزان و نحوه کنترل بر شغل از جمله عواملی هستند که تأثیر به سزایی در زندگی فردی و شغلی کارگران دارند. تقاضاهای شغلی بیش از حد توان و پایین بودن میزان کنترل بر شغل می تواند منجر به افزایش احساس بی حوصلگی و خطا در عملکردهای شناختی گردد که خود از علائم خستگی می باشند. این پژوهش، با هدف بررسی روابط میان عوامل استرسزای شغلی به ویژه تقاضا و کنترل با خستگی در طول روز کاری انجام شده است.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی-تحلیلی، 338 نفر از کارگران صنایع تولیدی مختلف در شهرستان تبریز و با روش نمونهگیری هدفمند در دسترس انتخاب شدند. جهت جمعآوری اطلاعات، 14 سوال مربوط به زیرفاکتورهای تقاضاهای شغلی و کنترل شغلی از پرسشنامه معتبر استرس شغلی HSE، پرسشنامه عوامل دموگرافیک و همچنین چک لیست خستگی طراحی شده در این مطالعه استفاده گردید. در چک لیست خستگی، کارگران میزان خستگی خود را در ساعات مشخص شده که از ساعت 7:00 صبح شروع گشته و در ساعت 18:00 پایان می یافت، بین بازه صفر تا ده علامت می زدند. جهت آنالیز آماری، روز کاری به سه دوره زمانی چهار ساعته تقسیم گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و Minitab و با کمک آزمونهای کولموگروف-اسمیرنوف جهت بررسی نرمال بودن دادهها، آزمون موخلی جهت بررسی ماتریس کوواریانس، آزمون اندازههای تکراری جهت بررسی خستگی میان دورههای زمانی و آزمون کنترل متغیرها برای کنترل متغیرهای مخدوشگر انجام گرفت.
یافته ها: میانگین سنی افراد در این مطالعه حدود 37 سال بوده و اکثریت شرکتکنندگان این مطالعه را کارگران مرد تشکیل داده بودند. حدود 52 درصد از کارگران دارای سابقه کاری بیش از 11 سال بوده و 62 درصد از شرکتکنندگان در شیفت ثابت مشغول به کار بودند و به طور میانگین، 203 ساعت در طول یک ماه کار می کنند. طبق نتایج مطالعه، متغیر تقاضا دارای رابطه معنیدار با خستگی بر اساس زمان بوده (001/0p<) و خستگی با افزایش تقاضاهای شغلی افزایش یافته (001/0p<) است. همچنین، رابطه معنیدار میان متغیر کنترل و خستگی نشان داده شده است (001/0p<). طبق نتایج، خستگی با افزایش کنترل شغلی کاهش یافته است (001/0p<). همچنین نتایج، با سپری شدن زمان از شروع روز کاری، افزایش در میزان خستگی را نشان داده است (001/0p<).
نتیجه گیری: استرس شغلی تأثیرات ناگوار بسیاری بر جنبههای مختلف زندگی بشر داشته است و خستگی شغلی یکی از عواقب منفی ناشی از آن می باشد. طبق نتایج این مطالعه، خستگی پدیدهای است که با انجام فعالیتهای کاری و تداوم آن شروع گردیده و با گذشت زمان از لحظه شروع کار افزایش می یابد. حال اگر در محیط کار، میزان مواجه کارکنان با عوامل استرسزایی همچون فشار زمانی، فشار کاری و دیگر تقاضاهای شغلی بیش از حد توان، افزایش یابد و یا کنترل افراد بر نحوه انجام وظایف و کارها کاهش پیدا کند، این امر باعث افزایش شدت خستگی در کارگران می گردد.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی-تحلیلی، 338 نفر از کارگران صنایع تولیدی مختلف در شهرستان تبریز و با روش نمونهگیری هدفمند در دسترس انتخاب شدند. جهت جمعآوری اطلاعات، 14 سوال مربوط به زیرفاکتورهای تقاضاهای شغلی و کنترل شغلی از پرسشنامه معتبر استرس شغلی HSE، پرسشنامه عوامل دموگرافیک و همچنین چک لیست خستگی طراحی شده در این مطالعه استفاده گردید. در چک لیست خستگی، کارگران میزان خستگی خود را در ساعات مشخص شده که از ساعت 7:00 صبح شروع گشته و در ساعت 18:00 پایان می یافت، بین بازه صفر تا ده علامت می زدند. جهت آنالیز آماری، روز کاری به سه دوره زمانی چهار ساعته تقسیم گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و Minitab و با کمک آزمونهای کولموگروف-اسمیرنوف جهت بررسی نرمال بودن دادهها، آزمون موخلی جهت بررسی ماتریس کوواریانس، آزمون اندازههای تکراری جهت بررسی خستگی میان دورههای زمانی و آزمون کنترل متغیرها برای کنترل متغیرهای مخدوشگر انجام گرفت.
یافته ها: میانگین سنی افراد در این مطالعه حدود 37 سال بوده و اکثریت شرکتکنندگان این مطالعه را کارگران مرد تشکیل داده بودند. حدود 52 درصد از کارگران دارای سابقه کاری بیش از 11 سال بوده و 62 درصد از شرکتکنندگان در شیفت ثابت مشغول به کار بودند و به طور میانگین، 203 ساعت در طول یک ماه کار می کنند. طبق نتایج مطالعه، متغیر تقاضا دارای رابطه معنیدار با خستگی بر اساس زمان بوده (001/0p<) و خستگی با افزایش تقاضاهای شغلی افزایش یافته (001/0p<) است. همچنین، رابطه معنیدار میان متغیر کنترل و خستگی نشان داده شده است (001/0p<). طبق نتایج، خستگی با افزایش کنترل شغلی کاهش یافته است (001/0p<). همچنین نتایج، با سپری شدن زمان از شروع روز کاری، افزایش در میزان خستگی را نشان داده است (001/0p<).
نتیجه گیری: استرس شغلی تأثیرات ناگوار بسیاری بر جنبههای مختلف زندگی بشر داشته است و خستگی شغلی یکی از عواقب منفی ناشی از آن می باشد. طبق نتایج این مطالعه، خستگی پدیدهای است که با انجام فعالیتهای کاری و تداوم آن شروع گردیده و با گذشت زمان از لحظه شروع کار افزایش می یابد. حال اگر در محیط کار، میزان مواجه کارکنان با عوامل استرسزایی همچون فشار زمانی، فشار کاری و دیگر تقاضاهای شغلی بیش از حد توان، افزایش یابد و یا کنترل افراد بر نحوه انجام وظایف و کارها کاهش پیدا کند، این امر باعث افزایش شدت خستگی در کارگران می گردد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
