دوره 17، شماره 1 - ( 1399 )
جلد 17 شماره 1 صفحات 633-622 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: 1397.479
Ethics code: IR.MUI.RESEARCH.REC.1397.479
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ebdali H, Sami M, Bahreini N, esfandiari Z. Influence of education on knowledge, attitude and practices of food technical assistants of Isfahan dairy and beverage processing plants in relation to “Hazard Analysis Critical Control Point”. ioh 2020; 17 (1) :622-633
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2979-fa.html
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2979-fa.html
ابدالی حدیثه، سامی مسعود، بحرینی نیماه، اسفندیاری زهرا. بررسی تاثیر آموزش بر آگاهی، نگرش و عملکرد مسئولین فنی کارخانجات فرآورده‌های لبنی و آشامیدنی شهر اصفهان نسبت به شاخص‌های ایمنی جهت استقرار سیستم تجزیه و تحلیل خطر نقاط کنترل بحرانی. سلامت كار ايران. 1399; 17 (1) :622-633
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ، mas_sami@yahoo.com
چکیده: (2180 مشاهده)
زمینه و هدف: افزایش روزافزون بیماری‌های غذازاد در جهان نشان دهنده تاکید بر ضرورت بکارگیری سیستم‌های مدیریت ایمنی موادغذایی (Food Safety Management System: FSMS) به منظور تامین فرآورده‌های غذای ایمن و با کیفیت می‌باشد. اجرای این سیستم از طریق چک لیست برنامه‌های پیش‌نیازی(Pre-Requisite Programs: PRPs) در سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پیگیری می‌شود. PRPs شامل مجموعه سیستم تجزیه و تحلیل خطر نقاط کنترل بحرانی ((Hazard Analysis Critical Control Point: HACCP، اصول تولید خوب (Good Manufacturing Practices: GMP) ، اصول بهداشت خوب (Good Hygiene Practices: GHP) و اصول آزمایشگاهی خوب (Good Laboratory Practices: GLP) ، است. HACCP بعنوان یکی از ارکان مهم در PRPs و یک سیستم پیشگیری کننده با استفاده از شناسایی نقاط بحرانی سبب تسریع در دستیابی به ایمنی مواد غذایی طراحی شده است. مسئولین فنی شاغل در کارخانجات فرآورده‌های غذایی به عنوان نمایندگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نقش اصلی و مهم در استقرار HACCP را عهده دار هستند. لذا آگاهی و آموزش در نحوه استقرار این سیستم ضرورت دارد. از این رو مطالعه حاضر با هدف، بررسی تاثیر آموزش بر وضعیت آگاهی، نگرش و عملکرد مسئولین فنی نسبت به HACCP صورت پذیرفت.
روش بررسی: در مطالعه مداخله‌ای حاضر، کلیه کارخانجات فرآورده‌های لبنی و آشامیدنی با درجه بندی متفاوت کیفی در استان اصفهان، 56 کارخانه به روش سرشماری انتخاب شدند. پرسشنامه محقق ساخته در این مطالعه بر اساس تعاریف اصول HACCP طبق ضابطه چک‌لیست برنامه های پیش‌نیازی سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت گرفت. پرسشنامه شامل چهار بخش به ترتیب مشخصات دموگرافیک، آگاهش، نگرش و عملکرد طراحی گردید. آگاهی، نگرش و عملکرد مسئولینفنی در خصوص شاخص ایمنی جهت اجرای سیستم HACCP براساس تکمیل پرسشنامه محقق-ساخته (با امتیاز 100) از اردیبهشت تا تیر ماه 1398 اندازه‌گیری شد. آموزش به صورت یک جلسه کارگاهی با استفاده از پاورپوینت و پمفلت صورت پذیرفت. سپس در فاصله زمانی دو تا چهار ماه مجدداً آگاهی، نگرش و عملکرد مسئولینفنی با تکمیل پرسشنامه تعیین گردید. آزمون t جفتی جهت ارزیابی تاثیر آموزش بر میزان آگاهی، نگرش و عملکرد در نرم افزار SPSS استفاده شد. همچنین از آزمون همبستگی پیرسون و آزمون آنالیز واریانس یک طرفه جهت بررسی متغیرهای کیفی و کمی و تاثیرات آموزش استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین امتیاز آگاهی، نگرش و عملکرد پیش از آموزش بترتیب 6/16 ± 9/72، 6/11 ± 23/68 ، 14 ± 65/79و پس از آموزش به 1/15 ± 16/81، 5/10 ± 33/76، 2/12 ± 02/87 ارتقا یافت. تفاوت معناداری در امتیازات آگاهی، نگرش و عملکرد پس از مداخله آموزشی مشاهده شد (05/.p<). همچنین تفاوت معنادارای میان آگاهی، نگرش و عملکرد مسئولینفنی با سن، سطح رضایتمندی از فعالیت و درجه‌کیفی کارخانجات یافت شد (05/.p<).
نتیجه‌گیری: در پژوهش حاضر، مداخله آموزشی در افزایش آگاهی، ایجاد نگرش مثبت و بهبود عملکرد مسئولین فنی در خصوص شاخص ایمنی موادغذایی موثر بوده است. از این رو آموزش های مؤثر و مداوم با هدف پیاده‌سازی سیستم‌های ایمنی در کارخانجات فرآورده‌های غذایی به منظور تامین غذای ایمن پیشنهاد می‌شود. نتایج این مطالعه می‌تواند در طراحی برنامه‌های آموزشی با هدف ارتقای مهارت و عملکرد مسئولین فنی در استقرار FSMS مفید باشد.
روش بررسی: در مطالعه مداخله‌ای حاضر، کلیه کارخانجات فرآورده‌های لبنی و آشامیدنی با درجه بندی متفاوت کیفی در استان اصفهان، 56 کارخانه به روش سرشماری انتخاب شدند. پرسشنامه محقق ساخته در این مطالعه بر اساس تعاریف اصول HACCP طبق ضابطه چک‌لیست برنامه های پیش‌نیازی سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت گرفت. پرسشنامه شامل چهار بخش به ترتیب مشخصات دموگرافیک، آگاهش، نگرش و عملکرد طراحی گردید. آگاهی، نگرش و عملکرد مسئولینفنی در خصوص شاخص ایمنی جهت اجرای سیستم HACCP براساس تکمیل پرسشنامه محقق-ساخته (با امتیاز 100) از اردیبهشت تا تیر ماه 1398 اندازه‌گیری شد. آموزش به صورت یک جلسه کارگاهی با استفاده از پاورپوینت و پمفلت صورت پذیرفت. سپس در فاصله زمانی دو تا چهار ماه مجدداً آگاهی، نگرش و عملکرد مسئولینفنی با تکمیل پرسشنامه تعیین گردید. آزمون t جفتی جهت ارزیابی تاثیر آموزش بر میزان آگاهی، نگرش و عملکرد در نرم افزار SPSS استفاده شد. همچنین از آزمون همبستگی پیرسون و آزمون آنالیز واریانس یک طرفه جهت بررسی متغیرهای کیفی و کمی و تاثیرات آموزش استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین امتیاز آگاهی، نگرش و عملکرد پیش از آموزش بترتیب 6/16 ± 9/72، 6/11 ± 23/68 ، 14 ± 65/79و پس از آموزش به 1/15 ± 16/81، 5/10 ± 33/76، 2/12 ± 02/87 ارتقا یافت. تفاوت معناداری در امتیازات آگاهی، نگرش و عملکرد پس از مداخله آموزشی مشاهده شد (05/.p<). همچنین تفاوت معنادارای میان آگاهی، نگرش و عملکرد مسئولینفنی با سن، سطح رضایتمندی از فعالیت و درجه‌کیفی کارخانجات یافت شد (05/.p<).
نتیجه‌گیری: در پژوهش حاضر، مداخله آموزشی در افزایش آگاهی، ایجاد نگرش مثبت و بهبود عملکرد مسئولین فنی در خصوص شاخص ایمنی موادغذایی موثر بوده است. از این رو آموزش های مؤثر و مداوم با هدف پیاده‌سازی سیستم‌های ایمنی در کارخانجات فرآورده‌های غذایی به منظور تامین غذای ایمن پیشنهاد می‌شود. نتایج این مطالعه می‌تواند در طراحی برنامه‌های آموزشی با هدف ارتقای مهارت و عملکرد مسئولین فنی در استقرار FSMS مفید باشد.
واژه‌های کلیدی: آموزش، آگاهی، نگرش، عملکرد، مسئولین فنی، ایمنی مواد غذایی، کارخانجات فرآورده‌های لبنی و آشامیدنی، HACCP
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
آموزش بهداشت(در محیط کار)
دریافت: 1398/9/11 | پذیرش: 1399/2/20 | انتشار: 1399/7/2
دریافت: 1398/9/11 | پذیرش: 1399/2/20 | انتشار: 1399/7/2
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
