دوره 18، شماره 1 - ( 1400 )
جلد 18 شماره 1 صفحات 185-169 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rezapour M, safari S, Keshavarzi A. Analysis of Factors Affecting Safety Performance in Iranian Power Distribution Companies - Hybrid Approach of DEMATEL and ISM. ioh 2021; 18 (1) : 12
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2987-fa.html
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2987-fa.html
رضاپور مریم، صفری سعید، کشاورزی علی حسین. تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر عملکرد ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق رویکرد ترکیبی مدلسازی ساختاری تفسیری و دیمتل. سلامت كار ايران. 1400; 18 (1) :169-185
دانشگاه شاهد ، safari@shahed.ac.ir
چکیده: (2042 مشاهده)
زمینه و هدف: یکی از مسائل مطرح مهم در صنایع، ایمنی محیط کار برای حفاظت از جان انسانها و حراست از سرمایهگذاریهاست. حوادث کاری منجر بهآسیب دیدن کارکنان و تحت تأثیر قرار دادن عملیات کسب وکاربه دلایل مختلف از جمله غیبت از کار، از دست دادن بهرهوری و افزایش هزینههای تولید میشوند.یکی از صنایع پر خطر شناخته شده در دنیا صنعت برق است، بهطوریکه به عنوان پنجمین صنعت پرخطردر دنیا شناخته شده است. هدف از این تحقیق، شناسایی و سطح بندی عوامل مؤثر بر عملکرد ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق و تعیین ارتباط بین آنها بوده است.
روش بررسی: در اولین گام بر اساس مرور مطالعات پیشین 14 شاخص مؤثر بر ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق شناسایی گردید. برای طبقهبندی این شاخصها، دستهبندیهای مختلفی در تحقیقات متعدد ارائه شده است؛ پس از مطالعه و بررسی آنها شاخصهای عملکرد ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق در سه بعد سازمانی، فنی و انسانی طبقهبندی گردیدند. در گام بعد از ترکیب روشهای DEMATELو ISMبه منظور سطحبندی و تحلیل ارتباط بین شاخصهای ایمنی استفاده شد. به این ترتیب که در ابتدا پرسشنامه دیمتل به منظور تعیین ارتباط بین شاخصها بهکارگرفته شد. با استفاده از این پرسشنامه، ارتباطات منطقی بین شاخصها کمّیسازی و درجه اثرگذاری، اثر پذیری، مرکزیت و علیت بین شاخصها محاسبه شد پس از آن با بهکارگیری روشISMیک مدل سلسله مراتبی از شاخصهای سطحبندی شده تشکیل و نمودار MICMACبر اساس قدرت نفوذ و وابستگی شاخصها ترسیم گردید. بر اساس مدل به دست آمده ارتباطات میان شاخصها به طور نظاممند مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت.
یافتهها: یافتههای تحقیق نشان داد که در مدل سلسله مراتبی سطحبندی شاخصها، شاخصهای ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق در چهار سطح جای داده شدند. در بالاترین سطح (سطح چهارم)، دو شاخص تعهد مدیریت عالی، و استانداردها، قوانین و مقررات ایمنی قرار گرفتند. به همین دلیل نسبت به سایر شاخصها نقش علّی دارند و زمینهساز آنها هستند. از سوی دیگر این دو شاخص در نمودار MICMAC در گروه شاخصهای نفوذی قرار گرفتند؛ به این معنا که دارای بیشترین قدرت نفوذ و اثرگذاری بر سایر شاخصهای ایمنی هستند. بنابراین شایسته است که مدیران و مسئولان مربوطه در شرکتهای توزیع نیروی برق در مسأله ایمنی نسبت به این دو مهم توجه ویژهای داشته باشند. شاخص تجزیهوتحلیل حوادث در سطح پایینتر (سطح سوم) قرار گرفت؛ این شاخص به نوبه خود زمینه ساز شاخصهای سطح زیرین خود یعنی دو شاخص ممیزی ایمنی و کنترل و نظارت میباشد. شناسایی و کنترل ریسک، مدیریت پیمانکاران و تأمینکنندگان، تجهیزات حفاظت فردی، بهداشت و کمکهای اولیه، پاسخ اضطراری، آموزش ایمنی، ارتباطات، درک نیازها و انتظارات کارکنان و سایر طرفهای ذینفع، و توسعه فرهنگ ایمنی؛ شاخصهایی هستند که در پایینترین سطح قرار گرفتند. این شاخصها به شدت اثرپذیر هستند و نسبت به سایرین نقش معلول دارند.
نتیجهگیری: این مقاله با معرفی شاخصهای مؤثر بر عملکرد ایمنی در شرکت های توزیع نیروی برق و بررسی روابط بین آنها، علاوه بر مبنای نظری، پیشنهادهای کاربردی برای جلوگیری از حوادث و بهبود ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق ارائه نموده است.
روش بررسی: در اولین گام بر اساس مرور مطالعات پیشین 14 شاخص مؤثر بر ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق شناسایی گردید. برای طبقهبندی این شاخصها، دستهبندیهای مختلفی در تحقیقات متعدد ارائه شده است؛ پس از مطالعه و بررسی آنها شاخصهای عملکرد ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق در سه بعد سازمانی، فنی و انسانی طبقهبندی گردیدند. در گام بعد از ترکیب روشهای DEMATELو ISMبه منظور سطحبندی و تحلیل ارتباط بین شاخصهای ایمنی استفاده شد. به این ترتیب که در ابتدا پرسشنامه دیمتل به منظور تعیین ارتباط بین شاخصها بهکارگرفته شد. با استفاده از این پرسشنامه، ارتباطات منطقی بین شاخصها کمّیسازی و درجه اثرگذاری، اثر پذیری، مرکزیت و علیت بین شاخصها محاسبه شد پس از آن با بهکارگیری روشISMیک مدل سلسله مراتبی از شاخصهای سطحبندی شده تشکیل و نمودار MICMACبر اساس قدرت نفوذ و وابستگی شاخصها ترسیم گردید. بر اساس مدل به دست آمده ارتباطات میان شاخصها به طور نظاممند مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت.
یافتهها: یافتههای تحقیق نشان داد که در مدل سلسله مراتبی سطحبندی شاخصها، شاخصهای ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق در چهار سطح جای داده شدند. در بالاترین سطح (سطح چهارم)، دو شاخص تعهد مدیریت عالی، و استانداردها، قوانین و مقررات ایمنی قرار گرفتند. به همین دلیل نسبت به سایر شاخصها نقش علّی دارند و زمینهساز آنها هستند. از سوی دیگر این دو شاخص در نمودار MICMAC در گروه شاخصهای نفوذی قرار گرفتند؛ به این معنا که دارای بیشترین قدرت نفوذ و اثرگذاری بر سایر شاخصهای ایمنی هستند. بنابراین شایسته است که مدیران و مسئولان مربوطه در شرکتهای توزیع نیروی برق در مسأله ایمنی نسبت به این دو مهم توجه ویژهای داشته باشند. شاخص تجزیهوتحلیل حوادث در سطح پایینتر (سطح سوم) قرار گرفت؛ این شاخص به نوبه خود زمینه ساز شاخصهای سطح زیرین خود یعنی دو شاخص ممیزی ایمنی و کنترل و نظارت میباشد. شناسایی و کنترل ریسک، مدیریت پیمانکاران و تأمینکنندگان، تجهیزات حفاظت فردی، بهداشت و کمکهای اولیه، پاسخ اضطراری، آموزش ایمنی، ارتباطات، درک نیازها و انتظارات کارکنان و سایر طرفهای ذینفع، و توسعه فرهنگ ایمنی؛ شاخصهایی هستند که در پایینترین سطح قرار گرفتند. این شاخصها به شدت اثرپذیر هستند و نسبت به سایرین نقش معلول دارند.
نتیجهگیری: این مقاله با معرفی شاخصهای مؤثر بر عملکرد ایمنی در شرکت های توزیع نیروی برق و بررسی روابط بین آنها، علاوه بر مبنای نظری، پیشنهادهای کاربردی برای جلوگیری از حوادث و بهبود ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق ارائه نموده است.
شماره‌ی مقاله: 12
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
