مجله علمی پژوهشی

  زمینه و هدف: فعالیت­های فیزیکی در مشاغل مختلف همانند جابه­جایی دستی کالا، پوسچرهای استاتیک و دینامیک تکراری، حرکات سریع و غیره از ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی-عضلانی مهم به شمار می­آیند. روش­های متعددی برای ارزیابی ریسک فاکتورهای ارگونومیکی تعریف شده، که هر کدام برای بررسی فاکتور خاصی به کار می روند، ولیکن کاربرد این روش­ها فقط برای کشف شرایط، نتایج کاملی را به همراه نخواهند داشت و درواقع آن چه مهم می باشد بکارگیری نتایج آنالیزها برای اعمال تغییراتی کاربردی و اصلاحی خواهدبود که این مهم دراین پژوهش کاربردی مدنظر بوده­است. به بیان دیگر هدف از مطالعه حاضر تعیین سطح ریسک ارگونومیکی ناشی از استرس­های پوسچرال با تاکید بر سه ریسک فاکتور پوسچرنامناسب، نیرو و تکرار و سپس کاربرد یافته­ها در فرآیندطراحی وسیله­ای کمک حرکتی، تحت عنوان اگزواسکلتال، برای تسهیل هر چه موثر­تر فعالیت­ها در صنعت می باشد.

  روش کار: دراین بررسی ضمن ارزیابی اولیه شرایط کار در یکی از صنایع وابسته به خودروسازی، وضعیت­های مختلف بدنی در­17­ایستگاه کار به روش ­ RULA ­ به­انجام رسید و تعداد 60 کاربرگ تکمیل گردید. در پژوهش کارکردهای سیستم اگزواسکلتال اندام تحتانی کمپانی HONDA آنالیز و با توجه به اصول آن و با عنایت به نتایج ارزیابی­های ارگونومیک به روش یاد شده، طراحی الگزواسکلت اندام فوقانی مورد توجه قرارگرفت. بررسی بیومکانیکال حرکت­های اندام فوقانی مبتنی بر مشاهدات نیز بخش دیگری ازاین پژوهش را به خود اختصاص داده است.

  یافته ها: نتایج نشان داد که هیچ­ یک از پست­های کاری در سطح ریسک قابل قبول قرار ندارند و اندام­های گردن، تنه و پاها در سطح ریسک بالاتری نسبت به سایر اندام­ها قراردارند. تفاوت زیادی میان اطلاعات حاصل از آنالیز دست چپ و راست برای هر ایستگاه وجود نداشت و تقریباً توزیع بار کاری میان دو سمت بدن برابر بود. همچنین تاثیر چشمگیر دو ریسک فاکتور نیرو و تکرار بر پوسچرهای کاری، قابل مشاهده بود. بررسی عملکرد اگزواسکلتال هوندا، احتمال موفقیت طراحی اگزواسکلتال اندام فوقانی با رویکرد اصلاح حرکات حرفه­ایی در بین کارگران صنعت مورد مطالعه را روشن ساخت.

  نتیجه گیری: هرچند تقسیم کار در بین کارگران ، آموزش­های شغلی و یا اعمال نوبت کاری در کاهش صدمات اسکلتی عضلانی مرتبط با کار می تواند نقش داشته و به نوعی شرایط ارگونومیک را در کار بهبود بخشد، لیکن بکارگیری تجهیزات کمک حرکتی اثربخشی بیشتری را از منظر اصول ارگونومیک و فیزیولوژی کار خواهد داشت. طراحی اگزواسکلتال اندام تحتانی توسط شرکت HONDA و شبیه سازی­های مربوطه، مورد اخیر را به اثبات رسانده است.