مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف: ارزیابیHSE پیمانکار یکی از موضوعات مهم مورد نظر کارفرما به شمار می‌رود که در انتخاب یک پیمانکار نقش دارد. روش مناسب ارزیابی می‌تواند نقش مهمی در انتخاب پیمانکار شایسته بازی کند. در این مقاله یک روش جدید ارزیابی HSE پیمانکاران در مرحله پیش از عقد قرار داد ارائه شده است.

روش بررسی: به منظور تدوین این روش جدید، پیمان‌ها به سه رده مختلف پیشرفته، متوسط و مقدماتی تقسیم‌بندی شدند. سپس پرسشنامه اطلاعات HSE پیمانکار برای بررسی وضعیت پیمانکار پیش از ورود به مناقصات در قالب 40 سئوال تنظیم گردید. جهت امتیازدهی به پرسشنامه مذکور و تعیین رتبه پیمانکار، 29 شاخص برای ارزیابی اولیه HSE پیمانکار مطابق با سئوالات پرسشنامه مذکور و در قالب هفت عنصر مدل HSE انجمن بین‌المللی تولیدکنندگان نفت و گاز تدوین گردید. با توجه به اینکه نقش هر شاخص، در هر یک از سه سطح پیمانی تعریف شده متفاوت است لذا، عناصر هفتگانه مدل HSE به تفکیک سطوح پیمان وزن‌دهی شدند. براساس وزن‌های بدست آمده، شیوه امتیازدهی پیمانکاران در هر سطح پیمان مشخص گردید. سرانجام‏، پیمانکاران براساس امتیاز کسب کرده از ارزیابی HSE خود در 4 گروه A، B، C و D رتبه‌بندی شدند.

یافته‌ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که وزن عناصر مدل HSE در هر رده از پیمان‌های سه گانه متفاوت است. در پیمان‌های پیشرفته و متوسط، تعهد و رهبری (به ترتیب با ضریب 9/4 و 3/4) و در پیمان‌های مقدماتی اجرا و پایش (با ضریب 3/3) دارای بیشترین وزن می‌باشند. همچنین خط مشی و اهداف راهبردی در هر سه گروه پیمان دارای کمترین وزن (در پیمان‌های پیشرفته 4/4، متوسط 6/3 و مقدماتی 4/2) می‌باشند. براساس روش رتبه بندی ارائه شده حداقل امتیاز کسب شده لازم برای واگذاری یک پیمان سطح 1 (پیشرفته) به یک پیمانکار رتبه A مساوی 537 و حداکثر امتیاز کسب شده برای یک پیمانکار رتبه D جهت احراز یک پیمان سطح 3 (مقدماتی) مساوی 123 می‌باشد.

نتیجه‌گیری: با روش رتبه بندی پیشنهادی می‌توان کلیه پیمانکاران را در مرحله پیش از عقد قرارداد ارزیابی نمود.