مجله علمی پژوهشی

  زمینه و هدف: آلودگی صوتی یکی از عوامل خطرزا در محیط زیست انسانی است که می‌تواند سلامتی روحی ، روانی و جسمی انسان را به صورت جدی به مخاطره اندازد. یکی از منابع مهم این آلودگی ، صدای ناشی از ترافیک و حمل و نقل شهری به ویژه سیستم راه آهن شهری (مترو) در محیط زیست می‌باشد . در این مقاله به بررسی و ارزیابی وضیعت صدا در کابین راهبرها و داخل واگن مسافری قطارهای متروی تهران وحومه پرداخته شده است.

  روش بررسی: در این مطالعه مقطعی تراز صدا و آنالیز فرکانس صدا در قطارهای خطوط یک، دو، چهار و پنج مترو که هم اکنون از خطوط فعال در شهر تهران و حومه می‌باشند، در 354 نقطه مورد اندازه گیری و ارزیابی قرارگرفته است که 96 نقطه در داخل کابین راهبر و 258 نقطه در داخل واگن قطارها به مدت یک هفته در طی روز در دو وضعیت حرکت و توقف قطار انجام شده است. ارزیابی صدا بر اساس استاندارد هوای آزاد مصوب شورای عالی محیط زیست ایران و سازمان ACGIH انجام شد. همچنین قطارهای مترو از نظر آلودگی صوتی بر اساس نوع قطار ( TM , DC , AC ) با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفتند. برای اندازه ­ گیری صدا از دستگاه آنالیزور دار کالیبره شده مدل450/490 CEL– استفاده گردید و داده‌ها با استفاده از روش‌های توصیفی آماری و آزمون t و آنالیز واریانس توسط نرم افزار 18 SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.

  یافته‌ها: میانگین تراز معادل صوتی محاسبه شده داخل واگن در حین حرکت برابر dBA 9/71 که به طور معنی داری بیشتر از حد استاندارد ( dBA 65) می‌باشد (01/0> P ) . در صورتی که میانگین تراز معادل صوتی محاسبه شده داخل کابین در حین حرکت برابر dBA 3/73 که به طور معنی داری کمتر از حد استاندارد ( dBA 85) می‌باشد (01/0> P ) . بین میانگین تراز فشار صوتی (داخل واگن و کابین راهبر ) در موقعیت حرکت با توقف اختلاف معنی داری وجود دارد(01/0> P ) اما اختلاف معنی داری بین تراز فشار صوتی داخل واگن و کابین راهبرها در موقعیت حرکت وجود نداشت (5/0 p= ). در داخل واگن در فرکانس‌های مختلف اختلاف معنی داری بین متوسط تراز فشار صوتی در موقعیت حرکت و توقف وجود ندارد (5/0= P ) . اما این مطلب در مورد کابین در فرکانس‌های 500 و 250 اختلاف معنی داری بین متوسط تراز فشار صوتی در موقعیت حرکت و توقف وجود دارد (01/0> P ). قطار های نوع TM 1 و TM 2 از لحاظ متوسط تراز معادل صوتی و فشار صوتی در یک سطح (677/0= P ) و قطار های نوع AC و DC هم در یک سطح قرار دارند (5/0= P ) که به ترتیب متوسط صدا در آن‌ها برابر 5/69 و 73 می‌باشد.

  نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که میانگین تراز معادل صوتی در داخل کابین‌ها کمتر از حد مجاز اما در داخل واگن‌ها بیشتر از حد مجاز است؛ لذا اقدامات کنترلی و اصلاحی برای کاهش صدا در داخل واگن‌ها ضروری به نظر می‌رسد.