مجله علمی پژوهشی

  زمینه و هدف: توانایی انجام کار پایه و اساس رفاه و سلامت در زندگی همه افراد می باشد. فاکتورهای زیادی بر روی توانایی­کار اثر می گذارند مانند کار و شرایط­کار، سازمان­دهی ­کار و ویژگی­های فردی کارگر . در این مطالعه به ارزیابی شاخص توانایی­کار در میان کارگران شاغل در گروههای شغلی مختلف در یک شرکت خودروسازی و تعیین ارتباط بین شاخص توانایی­کار با ویژگی­های فردی و فاکتورهای مرتبط با سبک زندگی پرداخته شد.

  روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- مقطعی می­باشد. روش جمع­آوری داد­ه­ها بر اساس بازدید و تکمیل پرسشنامه شاخص توانایی کار به صورت نیمه مصاحبه­ای می باشد. جامعه مورد مطالعه شامل 271 نفر از پرسنل یک شرکت خودروسازی می باشد و گروههای شغلی مورد مطالعه نیز شامل پرسنل اداری، خدمات فنی، سالن رنگ، ساخت و مونتاژ بودند. جهت بررسی ارتباط بین شاخص توانایی­کار با ویژگیهای ­فردی­ و فاکتورهای مرتبط با سبک زندگی از آزمون­های­آماری ­آنالیز واریانس یک طرفه، تی مستقل، کروسکال والیس و همچنین برای توزیع طبقه­بندی امتیاز شاخص توانایی­کار در گروههای شغلی از آزمون آماری کای اسکوئر و در نهایت به منظور تعیین همبستگی میان امتیاز نهایی شاخص توانایی­کار با هر یک از ابعاد پرسشنامه از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده گردید.

  یافته­ها: میانگین شاخص توانایی­کار در مطالعه حاضر 67/37 با انحراف معیار 87/5 محاسبه گردید . همچنین توزیع طبقه­بندی شاخص توانایی­کار بدین صورت بود که 4/7% در رده (ضعیف)، 16/36% در رده (متوسط)، 75/38% در رده (خوب) و 71/17% در رده (عالی) قرار گرفتند. با افزایش سن، توانایی­کار کاهش معناداری از خود نشان داد(001/0 >P  ).  همچنین افرادی­که از سطح تحصیلات بالاتری برخوردار بودند امتیاز شاخص توانایی­کار بهتری داشتند. بین فاکتورهای مرتبط با سبک زندگی (چاقی، مصرف سیگار، ورزش) و شاخص توانایی­کار ارتباط معنی­داری یافت شد(001/0 >P  ). همچنین بین داشتن سابقه­کاری بالاتر، ماهیت فیزیکی شغل و شاخص توانایی­کاری پایین ارتباط معنی­دار وجود داشت(001/0 >P  ).

  بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله و بر اساس معیار موسسه بهداشت شغلی کشور فنلاند توانایی­کار در مطالعه حاضر در سطح خوب (43-37) قرار می­گیرد، اما با توجه به میانگین سنی جمعیت مورد مطالعه (35سال) میانگین امتیاز شاخص توانایی­کار مطلوب نمی­باشد. ویژگیهای فردی مانند سن و فاکتورهای مرتبط با سبک زندگی از عوامل تاثیرگذار بر توانایی­کار هستند. لذا پیشنهاد می­شود که برنامه­های پیشگیری کننده مرتبط با بهبود سبک زندگی به منظور افزایش توانایی­کار مورد توجه قرار بگیرد که از جمله این موارد می توان به برقراری فعالیت­های مستمر ورزشی در کارخانه، عدم مصرف سیگار و برقراری ­رژیم غذایی مناسب جهت برخورداری از وزن ایده­آل اشاره کرد. ضمن اینکه توجه به وضعیت سلامتی و ظرفیت­های عملکردی پرسنل باید در اولویت برنامه­های حفظ و ارتقاء توانایی­کار قرار بگیرد.