مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف: بارکاری میزان ظرفیت مورد نیاز اپراتور جهت دستیابی به سطح کارایی و عملکرد مورد نیاز در انجام یک وظیفه می‌باشد. بارکاری بهینه نقطه‌ای است که در آن هرگونه افزایش و یا کاهش در آن می‌تواند اثر منفی بر روی سطح عملکرد اپراتور داشته باشد. لذا، هدف از مطالعه حاضر بررسی بارکاری افراد شاغل در خط مونتاژ یکی از صنایع خودروسازی ایران، با استفاده از دو روش فردی و مشاهده‌ای می‌باشد.

روش بررسی: در این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی، در مرحله اول از میان کارگران خط مونتاژ یکی از صنایع خودروسازی، با استفاده از شاخص بورگ، افراد با مشاغل سنگین و خیلی سنگین انتخاب شدند. سپس در مرحله دوم، بارکاری در میان افراد انتخاب‌شده، به دو روش فردی و مشاهده‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور ارزیابی فردی از شاخص NASA-TLX و جهت ارزیابی مشاهده‌ای از تکنیک ارزیابی وضعیت بدنی REBA و شاخص استرین (SI) استفاده گردید. تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 5/11 صورت گرفت.

یافته‌ها: نتایج حاصل از ارزیابی بارکاری با استفاده از شاخص NASA- TLX نشان داد که شرکت‌کنندگان دو بعد عملکرد و کارایی و بارفیزیکی را به ترتیب با نمره‌های 23/89 و 92/86 پراهمیت‌ترین و بارکاری ذهنی را با نمره 23/49 کم‌اهمیت‌ترین بعد ارزیابی کرده‌اند. ایستگاه‌های کاری با بارکاری سنگین و خیلی سنگین در نتایج ارزیابی مشاهده‌ای نیز نمرات بالایی را نشان دادند. به علاوه، نتایج حاصل از آزمون‌های آماری نشان داد که میانگین وزنی بارکاری (AWWL) با امتیاز نهایی شاخص استرین دست راست همبستگی مثبت معنی دار داشته است و با افزایش بارکاری، نمره شاخص استرین آن مشاغل در دست راست نیز افزایش می‌یابد.

نتیجه‌گیری: بارکاری در خطوط مونتاژ بالا بوده و نتایج به دست آمده از ارزیابی مشاهده‌ای نیز این موضوع را تأیید می‌کند. براساس نتایج حاصل از این پژوهش، برنامه‌های مدیریتی جهت کاهش بارکاری بایستی به منظور حذف و یا کاهش وضعیت‌های بدنی نامناسب کاری متمرکز گردند.