مجله علمی پژوهشی

  زمینه و هدف: دی فنیل اتر های پلی برمه ( PBDE ) کاربرد وسیعی به عنوان مهار کننده آتش برای مقاصد ایمنی در وسایل خانگی و اداری پیدا کرده است. پایداری PBDE در محیط و سمیت آن برای انسان و محیط زیست، توجه بسیاری از محققین را به خود جلب نموده است. در این مطالعه غلظت PBDE در هوای داخل منازل مسکونی تعیین گردید.

  روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، تعداد ۳۳ منزل مسکونی انتخاب و با استفاده از دستگاه نمونه بردار غیر فعال غلظت PBDE در هوا مورد بررسی قرار گرفت. همچنین در دو ساختمان غلظت این ماده در دو اتاق مستقر در یک واحد مسکونی به مدت یکسال پایش شد.

  یافته ها: میانگین غلظت ΣPBDE (حاصل جمع کانجینر های شماره ۱۷،۲۸، ۴۷، ۴۹، ۶۶، ۸۵، ۹۹، ۱۰۰، ۱۵۳و ۱۵۴) درهوای ساختمانهای مورد مطالعه، pgm^{-۳ ( ۲۴۵-۴ ) ۵۲ می باشد. علیرغم اینکه در یکی از ساختمانهای مورد مطالعه غلظت آلاینده در هوای اتاق خواب بطور معنی داری از اتاق نشیمن بیشتر بود و لیکن تغییرات قابل توجهی در غلظت PBDE در طول سال برای هیچکدام از اتاقها مشاهده نشد.}

  نتیجه گیری : میزان تماس استنشاقی افراد با دی فنیل اتر پلی برومه در منازل با آلودگی بالا، حدودا" ۵۰ برابر بیشتر از منازل مسکونی با بار آلودگی پایین برآورد می گردد.

  زمینه و هدف: تماس با بیوآئروسل ها با گستره ی وسیعی از اثرات بهداشتی شامل بیماری های واگیر، اثرات سمی حاد، آلرژی و سرطان در ارتباط است. این مطالعه با هدف تعیین نوع و تراکم بیوآئروسل ها در هوای بیمارستان های آموزشی انجام شده است.

  روش بررسی: در این مطالعه ی مقطعی بخش های مختلف ۵ بیمارستان آموزشی شیراز شامل ایستگاه پرستاری، اتاق بستری، اتاق ایزوله و اتاق مورد بررسی قرار گرفتند. در مجموع تعداد ۳۰۰ نمونه هوا با استفاده از روش NIOSH جمع آوری شد. برای نمونه برداری، از محیط های کشت آگار خونی و آگار عصاره جو و نمونه بردار تک مرحله ای اندرسن با دبی ۳/۲۸ لیتر در دقیقه استفاده شد. مدت زمان نمونه برداری به طور متوسط ۱۰ دقیقه بود. نمونه های جمع آوری شده بلافاصله به آزمایشگاه منتقل و به مدت ۴۸ ساعت در انکوباتور قرار گرفته و بعد شمارش و مورد تشخیص قرار گرفتند. در نهایت تراکم بر حسب CFU/m۳ تعیین شد.

  یافته ها : بیشترین آلودگی در اتاق بستری بیماران و کمترین آلودگی در اتاق های عمل وجود دارد. علیرغم استریلیزاسیون محیط، انواع قارچها از جمله آسپرژیلوس نایجر و باکتری های گرم مثبت در نمونه ها مشاهده شد. نتایج نشان داد که در تمام بیمارستانها بار آلودگی در همه ی بخش های بیمارستانی بالاتر از CFU/m۳ ۳۰ به عنوان حد پیشنهادی است.

  نتیجه گیری: تراکم بیوآئروسولها در کلیه بیمارستانهای مورد مطالعه از حد پیشنهادی بیشتر است. برای کاهش مواجهه با بیوآئروسل ها می بایست سیستم های تهویه استاندارد طراحی و اجرا شود.

  هدف: در دهه‌های اخیر شهر تهران بدلیل رشد بیش از حد جمعیت، افزایش بسیار زیاد وسایل نقلیه و نیز تجمع و تمرکز شدید صنایع با بحران‌های زیست‌محیطی گوناگون از جمله آلودگی هوا دست به گریبان است. بر این اساس پایش آلاینده‌ها و تعیین مستمر کیفیت هوای این کلان شهر به منظور تدوین برنامه‌های کنترل آن، ضروری به نظر می‌رسد.

  روش بررسی : در این تحقیق شاخص کیفیت هوا از طریق درون‌یابی بین غلظت آلاینده‌ها برای پنج آلاینده معیار یعنی CO ، NO_۲ ، SO_۲ ، PM_۱۰ ، O_۳ هوای شهر تهران در سال ۱۳۸۷ محاسبه شد و بر مبنای جدول استاندارد کیفیت بهداشتی هوا در گروه‌های خوب، متوسط، غیر بهداشتی برای گروه‌های حساس، غیربهداشتی، بسیارغیربهداشتی و خطرناک طبقه‌بندی گردید.

  یافته‌ها : نتایج این تحقیق نشان داد که در سال ۱۳۸۷، ۴۳ روز کیفیت هوا از حد استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا کمتر شد و در۳۲۳ روز دیگر از حد استاندارد ( AQI >۱۰۰ ) تجاوز کرده است که به ترتیب ۴۰ درصد غیر بهداشتی برای گروه‌های حساس، ۲۷ درصد بسیار غیربهداشتی و ۲۱ درصد غیربهداشتی بوده است. در فصل تابستان، ازن و در فصل زمستان، منوکسیدکربن به عنوان آلاینده مسئول شناخته شدند. همچنین ماه های تیر و مرداد به ترتیب با میانگین شاخص های ۲۰۴ و ۲۱۴ آلوده ترین ماه‌های سال بودند.

  نتیجه‌گیری : مقایسه نتایج این تحقیق با مطالعات سنوات گذشته نشان داد که کیفیت هوای شهر تهران بهبود نیافته و در وضعیت بسیار وخیمی از نظر حفظ سلامتی افراد جامعه، بخصوص گروه های حساس قرار دارد

  هدف : مسمومیت با منوکسیدکربن علت عمده مرگ در اثر استنشاق گاز است. هدف از انجام این مطالعه بررسی میزان منوکسیدکربن بازدمی دانش‌آموزان و تخمین میزان مواجهه آنان با گاز منوکسیدکربن در محیط منزل بود.

  روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی در زمستان سال ۱۳۸۶ انجام گرفت و میزان منوکسیدکربن بازدمی ۱۸۴ دانش‌آموز مقطع راهنمایی منطقه ۳ شهرداری تهران توسط دستگاه آشکارساز منوکسیدکربن بازدمی اندازه‌گیری شد. اطلاعات در خصوص نوع وسیله گرمایشی مورد استفاده در منزل، مصرف سیگار توسط خود فرد و اطرافیان و تجربه علائم مسمومیت با منوکسیدکربن، توسط پرسشنامه‌ای جمع‌آوری شد.

  یافته‌ها : تعداد کل دانش‌آموزان ۱۸۴ نفر شامل ۷۹(۹۳/۴۲%) پسر و ۱۰۵(۰۶/۵۷%) دختر بود. از این تعداد دانش‌آموزان ۱۵۰ نفر(۵۲/۸۱%) میزان منوکسیدکربن بازدمی ppm ۶-۰، ۲۳ نفر(۵۰/۱۲%) منوکسیدکربن بازدمی ppm ۱۰-۷ و ۱۰ نفر(۴۳/۵%) منوکسیدکربن بازدمی در حد ppm ۲۰-۱۱ و ۱ نفر(۵۴/۰%) منوکسیدکربن بازدمی بالای ppm ۲۰ داشتند. تفاوت در علائم بالینی ابراز شده در گروه‌های مختلف از نظر آماری معنی‌دار نبود. در مجموع ۳۱ نفر(۶۷/۱۸%) از دانش‌آموزان غیر سیگاری مورد مطالعه سطوح منوکسیدکربن بازدمی بیش از حد طبیعی ppm ۳-۱ داشتند.

  نتیجه‌گیری : نتایج به دست آمده نمایانگر مواجهه کودکان با منابع محیطی مولد منوکسیدکربن است. تعداد ۱۱ نفر از کل دانش‌آموزان(۹۷/۵%) میزان منوکسیدکربن بازدمی مساوی یا بالاتر از ppm ۱۱ یعنی در سطحی بیش از سطح مجاز ppm ۹ داشتند. لازم است در خصوص منابع مواجهه با گاز منوکسیدکربن در محیط زندگی کودکان بررسی و دقت بیشتری صورت گرفته و با هوشیاری بیشتر بتوانیم از بروز موارد مسمومیت و احیاناً مرگ و میر ناخواسته در کودکان بکاهیم

  زمینه و هدف: احتراق و سوخت گاز جهت پخت غذا در آشپزخانه ها آلودگیهای متنوعی از جمله CO, CO_۲, NO_x تولید می کند. یکی از آلودگیهای مهم ناشی از این احتراق، CO و NO_{۲ است که بعلت تهویه ناقص یا عدم تهویه در محیط آشپزخانه ها باقی می ماند.}

  هدف اصلی این پژوهش بررسی تعیین میزان تراکم آلاینده های CO و NO_۲ در آشپزخانه رستورانهای بخشی از جنوب شهر تهران بزرگ که با گاز طبیعی پخت میکردند بود.

  روش بررسی: در این بررسی ۱۳۱ رستوران بطور تصادفی از میان ۲۷۶ رستوران در تابستان ۱۳۸۵ در ۵ منطقه از مناطق شهرداری جنوب شهر تهران انتخاب گردید. پس از بررسیهای اولیه تراکم آلودگی در داخل آشپزخانه ها و خارج رستورانها توسط دستگاه قابل حمل CO و NO_۲ سنج ساخت آلمان مورد سنجش فرار گرفت.

  یافته ها : نتایج نشان داد که به ترتیب ۸۳% و۶۸% آشپزخانه ها دارای تهویه موضعی و هواکش بودند. میانگین تراکم آلودگی CO و NO_۲ در آشپزخانه رستورانها از مقادیر حدود پیشنهاد شده سازمان ACGIH (که به ترتیب ۲۵ و۳ ppm است)پایین تر بود. نسبت I/O , CO و NO_۲ در همه آشپزخانه از یک بیشتر بود.

  نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد که میانگین_?تراکم آلودگی CO و NO_۲ در داخل آشپزخانه ها بالاتر از تراکم آلودگی در خارج رستورانها بود. بطور کلی اصلاح روشهای پخت غذا بعلاوه تهویه مناسب_?آلاینده های ناشی ازپخت و پز منطبق با استاندارد ها باید فراهم شود.

  زمینه و هدف : فرایند ازن­زنی کاتالیزوری، یک روش کارآمد برای تصفیه ترکیبات آلی فرار از جریان هوای آلوده می­باشد. این تحقیق با هدف بررسی کارایی فر آ یند ازن­زنی کاتالیزوری در حذف زایلن از جریان هوای آلوده و همچنین تأثیر اثر زمان ماند (میزان جریان گاز)، دوز ازن ورودی و رطوبت نسبی بر کارایی این فرایند انجام شد .

  روش بررسی : در این مطالعه، جهت ارزیابی ازن­زنی کاتالیزوری زایلن از یک سیستم آزمایشگاهی که شامل پمپ تزریق سرنگی، پمپ تزریق هوا، دستگاه مولد ازن و راکتور شیشه­ای که کربن فعال در آن قرار داده شده بود، استفاده شد. برای بررسی تاثیر هریک از متغیرهای مورد نظر، چندین مرحله آزمایش انجام شد.

  یافته­ها : نتایج نشان داد، ظرفیت حذف زایلن در فرایند ازن­زنی کاتالیزوری، به طور قابل محسوسی بیشتر از کربن فعال به­تنهایی بود . کربن فعال در حضور ازن به عنوان کاتالیزور عمل کرده و باعث افزایش معنی­دار راندمان تجزیه زایلن شده است. علاوه بر آن، با افزایش دوز ازن در ورودی راکتور و جریان هوا، ظرفیت سیستم در حذف زایلن نیز افزایش یافت. همچنین با افزایش رطوبت نسبی از ۵% به ۵۰%، کارایی سیستم در حذف زایلن ارتقاء یافت. در حالی که با افزایش بیشتر رطوبت نسبی (بالای ۵۰%)، کارایی سیستم تنزل یافت.

  نتیجه‌گیری : سیستم ازن ­ زنی کاتالیزوری می ­ تواند به عنوان روش مناسب با کارایی بالا برای حذف زایلن از جریان هوای آلوده در غلظت‌های بالا استفاده شود. همچنین، این سیستم می­تواند به راحتی برای تبدیل سیستم های جذب کربن فعال حاضر به سیستم ازن­زنی کاتالیزوری استفاده شود

  زمینه و هدف: ایمنی کارآ نه تنها نیازمند برقراری ساختار سازمانی مناسب و انتشار قوانین و دستورالعمل‌های اجرایی است، بلکه نیازمند تعهد واقعی و عزم راسخ مدیران عالی نیز هست. نشانه‌های اولیه تعهد سازمانی در خصوص سیاست‌های ایمنی سازمان، در فرهنگ ایمنی تجلی پیدا می‌کند. فرهنگ ایمنی عاملی است که به موجب آن تمامی کارکنان، متعهد می‌شوند تا سهم به‌سزایی در ایمنی خود و همکاران‌شان داشته باشند. هدف این تحقیق ، بررسی مولفه‌های فرهنگ ایمنی در صنعت هواپیمایی و ارائه راه‌کارهایی جهت بهبود وضعیت ایمنی و افزایش فرهنگ ایمنی مثبت می‌باشد.

  روش بررسی: روش تحقیق توصیفی- پیمایشی است. ابزار اصلی گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه می‌باشد و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ مقدار ۸۰/۰ محاسبه شده و روایی پرسشنامه نیز از طریق روایی محتوا تایید شده است. جامعه آماری تحقیق کارکنان بخش تعمیر و نگهداری یکی از فرودگاه‌های کشور می‌باشد. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار ۱۹ SPSS استفاده شده است.

  یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که متغیرهای خط‌مشی و اهداف ایمنی با میانگین ۳۱/۳ و انحراف معیار ۴۹۲/۰، اطاعت‌پذیری از قوانین ایمنی با میانگین ۶۷/۳ و انحراف معیار ۸۸/۰ ، نگرش کارکنان نسبت به مسایل ایمنی با میانگین ۹۸/۳ و انحراف معیار ۱۲۳/۰ در وضعیت مناسبی قرار دارند و متغیرهای مدیریت ریسک با میانگین ۹۳/۲ و انحراف معیار ۰۵۵۷/۰، ترویج و آموزش فرهنگ ایمنی با میانگین ۹۳/۲ و انحراف معیار ۰۴۱۴/۰ و مشارکت کارکنان و تعهد نسبت به رعایت قوانین ایمنی با میانگین ۶۱/۲ و انحراف معیار ۵۹۱۷/۰ در وضعیت مناسبی قرار ندارند.

نتیجه‌گیری:   اهتمام مدیران و کارکنان فرودگاه‌های کشور در ارتقای فرهنگ ایمنی امری ضروری است و برای دست‌یابی به این هدف می‌توان از مواردی هم‌چون آموزش و ترویج مفاهیم آن، اعمال مدیریت ریسک در کنار دیگر مولفه ‌ها همانند تدوین خط‌مشی و اهداف ایمنی ، ایجاد روحیه‌ی اطاعت‌پذیری از قوانین ایمنی بهره جست.

زمینه و هدف: فرودگاه­ها و مناطق پروازی اطراف آنها از حساس­ترین و پرخطر­ترین مناطق برای پرواز یک هواپیما است. توسعه صنعت هواپیمایی در دهه‌های اخیر و بکارگیری فناوری­ها ، فرآیندهای اجرایی و زیر ساخت­های جدید، در این صنعت، در کنار خلق فرصت­های جدید، خطراتی نیز در بر داشته است که ایمنی فعالیت‌های این حوزه را تهدید می‌نماید. یکی از راه‌های کنترل و کاهش خطرات این صنعت، شناسایی و مدیریت عوامل ایجاد ریسک است. بر این اساس، هدف اصلی این تحقیق، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل ایجاد ریسک برای عملیات هواپیما در فرودگاه و مناطق اطراف آن  می‌باشد.

روش بررسی: روش تحقیق توصیفی- پیمایشی است. ابزار اصلی گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه می‌باشد. پرسش‌نامه دارای ۲۲ گویه و در قالب ۴ بُعد اصلی عوامل انسانی، محیطی، سخت‌افزاری و نرم‌افزاری طراحی شده است.  پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ مقدار ۸۰/۰ محاسبه شده و روایی پرسشنامه نیز از طریق روایی محتوایی، سازه‌ای و ضریب لائوشه تایید شده است. جامعه آماری تحقیق کارکنان بخش هوانوردی – خلبانان و کارکنان مراقبت پرواز-  فرودگاه‌های استان تهران به تعداد ۴۲۰ نفر بودند که بر اساس جدول مورگان تعداد ۲۰۱ نفر از آن‌ها به عنوان نمونه اقدام به تکمیل پرسشنامه نمودند. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار ۱۹ SPSS و مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شده است.

یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد که عوامل انسانی، نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بر ایجاد ریسک برای عملیات هواپیما در فرودگاه و مناطق اطراف آن تاثیری مثبت و معنادار دارد و میزان تاثیرگذاری عوامل انسانی ۹۰/۰، عوامل محیطی ۷۸/۰، عوامل سخت‌افزاری ۶۹/۰ و در نهایت عوامل نرم‌افزاری ۵۲/۰ است.

نتیجه‌گیری: یافته ­های تحقیق، ضرورت ارتقای سطح ایمنی در فرودگاه‌ها و مناطق پروازی اطراف آن‌ها را از طریق:  تدوین و پیاده سازی نظام مدیریت ایمنی، توسعه دانش و فرهنگ ایمنی کلیه عوامل انسانی، تجهیز فرودگاه‌ها به سامانه‌های جدید هوانوردی و هم‌چنین هماهنگی با سایر دستگاه‌های ذیربط به منظور جلوگیری از ایجاد ظرفیت‌های خطر بالقوه در اطراف فرودگاه­ها را نمایان می سازد.