مجله علمی پژوهشی

چکیده

  چکیده

  زمینه و هدف: توسعه علمی و صنعتی منجر به افزایش تولید شده است که با عوارض جانبی مختلفی همراه بوده است، از جمله استرس شغلی، و افزایش بروز بیماریهای اسکلتی ـ عضلانی شغلی. در کشورهای توسعه‌یافته اختلالات اسکلتی ـ عضلانی یکی از علل شایع غیبت از کار محسوب می‌شوند. این مطالعه به منظور بررسی اختلالات اسکلتی – عضلانی و استرس شغلی در کاربران رایانه در مقایسه با سایر کارمندان اداری انجام شد.

  روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی ۷۲ نفر از کاربران رایانه (گروه مورد) و ۱۴۵ کارمند اداری (گروه شاهد) انجام شده است. در این مطالعه برای بررسی اختلالات اسکلتی ـ عضلانی، و استرس شغلی به ترتیب از پرسشنامه‌های نوردیک و Osipow استفاده شده است. پرسشنامه‌ها به صورت مصاحبه مستقیم پر شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آزمونهای تی، مجذور کای، فیشر و رگرسیون لجستیک انجام شد.

  یافته‌ها: فراوانی اختلالات اسکلتی ـ عضلانی در گروه مورد در ۱۲ ماه گذشته در نواحی گردن، شانه، آرنج، مچ و کمر به ترتیب ۵/۴۶ ٪ ، ۳/۲۰ ٪ ، ۱/۵ ٪ ، ۴/۱۲ ٪ و ۶/۵۷ ٪ بود. فراوانی شکایات اسکلتی ـ عضلانی در نواحی گردن، شانه، و مچ دست و میانگین نمره استرس شغلی در گروه مورد از گروه شاهد بالاتر و تفاوت موجود از نظر آماری معنادار بود.

  نتیجه‌گیری: کار با رایانه به عوان یکی از مشاغل پرخطر برای ایجاد اختلالات اسکلتی ـ عضلانی مطرح است. در این مطالعه نیز فراوانی اختلالات اسکلتی‌ـ عضلانی بویژه در نواحی پرخطر برای این شغل، در این افراد از سایر کارمندان اداری بالاتر بوده است. بررسی بیشتر به منظور تعیین وضعیتها و نقاط غیرارگونومیک کاری در این افراد توصیه می‌شود.

  زمینه و هدف: اتیلن اکساید بعنوان عامل استریل کننده در کارخانجات تولید تجهیزات پزشکی به مصرف میرسد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و شناخت ماهیت عوارض ریوی احتمالی و همچنین بررسی شیوع علائم پوستی،بینایی،عصبی، تولیدمثلی،خونی،کبدی و کلیوی ناشی از مواجهه شغلی با اتیلن اکساید طراحی و اجرا گردید.

  روش بررسی: چهل نفر کارگر دارای مواجهه و۴۷ نفر فرد فاقد مواجهه مورد بررسی قرار گرفتند و پس از مصاحبه پرسشنامه استاندارد تنفسی و پرسشنامه مربوط به علائم مسمومیت با این ماده تکمیل گردید. همچنین پارامترهای عملکرد ریه در حین کار و چند روز پس از قطع مواجهه اندازه گیری شد و از آنها آزمایش خون برای شمارش سلولهای خونی،پارامترهای عملکرد کبد و کلیه بعمل آمد. همچنین غلظت محیطی اتیلن اکساید با استفاده از لوله های آشکارساز اندازه گیری گردید.

  یافته ها:علائم تنفسی نظیر سرفه منظم ودفع خلط و بلغم،علائم اختلالات پوستی،بینایی وعصبی در گروه مواجهه یافته به شکل معنی داری بیش از گروه مرجع بود (P≤۰,۰۵) . کاهش معنی داری در برخی از پارامترهای عملکرد ریه در حین مواجهه در مقایسه با زمان فاقد مواجهه مشاهده گردید. نتایج آزمایشات بیوشیمیایی نیز در دو گروه یکسان بود. متوسط غلظت محیطی اتیلن اکساید ppm ۵/۱±۲۴/۱برآورد گردید.

  نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان داد که مواجهه با اتیلن اکساید حتی در غلظتهای کم سبب کاهش معنی دار پارامترهای عملکرد ریه میشود اما این اثر حاد، موقتی وبرگشت پذیر است. برعکس مواجهه با اتیلن اکساید با اثرات هماتوتوکسیک، هپاتوتوکسیک ونفروتوکسیک همراه نبود، هر چند عوارض پوستی، بینایی و عصبی در افراد در معرض مواجهه مشاهده گردید.

  زمینه و هدف: هگزان نرمال به طور وسیع در تولید چسبها، لاکها، رنگها، پلاستیک و محصولات لاستیکی به مصرف میرسد . بنابراین در محیط های صنعتی پتانسیل زیادی برای مواجهه با این حلال سمی وجود دارد. هدف مطالعه حاضر ارزیابی مواجهه با هگزان نرمال و تعیین ارتباط میان این مواجهه با غلظت ادراری ۵،۲- هگزان دیون آزاد بود.

  روش بررسی: تعداد ۳۸ کارگر مرد از ۷ کارگاه تولید کفش مورد مطالعه قرار گرفتند. مواجهه فردی کارگران با هگزان نرمال و تراکم ۵،۲- هگزان دیون آزاد در ادرار تعیین مقدار شده و داده ها با نرم افزار آماری SPSS نسخه ۱۶ تحلیل شدند.

  یافته ها: میانگین زمانی مواجهه ( TWA ) کارگران با هگزان نرمال و میانگین غلظت ادراری ۵،۲- هگزان دیون آزاد به ترتیب mg/m^۳ ۸/۷۶ و mg/l ۲۳/۰ بدست آمد. رابطه خطی معنا داری بین میانگین زمانی مواجهه با هگزان نرمال و مقادیر ادراری ۵،۲- هگزان دیون بدست آمد (۸۱۵/۰ =r ). غلظت ادراری ۵،۲- هگزان دیون در کارگرانی که دستکش نمی پوشیدند به شکل معنی داری بیشتر بود.

  نتیجه گیری: یافته های مطالعه نشان میدهند که میانگین مواجهه کارگران با هگزان نرمال و مقادیر ادراری ۵،۲- هگزان دیون در آنان از حدود مجاز توصیه شده برای این ماده شیمیایی فراتر نیست. علاوه بر آن، این یافته ها شواهد بیشتری در تایید این نظریه که ۵،۲- هگزان دیون آزاد یک شاخص مناسب در پایش زیستی کارگرانی که با هگزان نرمال مواجهه دارند می باشد فراهم نموده است. بالاخره، تلویحاً از این نتایج استنباط میشود که مواجهه پوستی نقش مهمی در جذب کلی هگزان نرمال در بدن انسان دارد.

زمینه و هدف: کیفیت خواب و خستگی مؤلفه‌های عمده‌ای از زندگی اجتماعی افراد را تشکیل می‌دهند و می‌توانند عامل مهمی برای ایجاد تنش در مراقبین سلامت باشند که سبب نارضایتی، ترک حرفه و ارائه نادرست خدمات به مراجعه‌کنندگان می گردد. مطالعه حاضر با هدف مقایسه کیفیت خواب و سندرم خستگی مزمن در کارکنان رادیولوژی با پرستاران شاغل در بیمارستان‌ انجام شد.

روش بررسی: مطالعه حاضر به ‌صورت مقطعی و در سال ۱۳۹۴ انجام شد. جامعه آماری کلیه کارکنان رادیولوژی و یک گروه نیز به ‌عنوان گروه شاهد (پرستاران) شاغل در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد بودند، که انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه جمع‌‌آوری و از آزمون های آماری t مستقل، کای اسکوئر و ضریب همبستگی پیرسون جهت تجزیه‌ و تحلیل استفاده شد.

یافته‌ها: میانگین کلی سندرم خستگی مزمن ۷۷/۴ ±۶۴/۱۰ بود که ۳۹/۱۷% (۱۶ نفر) دارای سندرم خستگی مزمن (۷ نفر از کارکنان رادیولوژی و ۹ نفر از پرستاران) و ۶۱/۸۲% (۷۶ نفر) عدم خستگی مزمن (۳۳ نفر از کارکنان رادیولوژی و ۴۳ نفر از پرستاران) را نشان دادند. نمره کل کیفیت خواب کارکنان رادیولوژی بطور معنی‌داری کمتر از پرستاران بود (۰۰۳/۰ =p). میانگین تأخیر در به خواب رفتن و استفاده از داروهای خواب‌آور در کارکنان رادیولوژی کمتر از پرستاران بود که باهم اختلاف معنی‌داری داشتند (۰۰۱/۰ = p) و (۰۰۰/۰= p). همچنین در افراد مورد بررسی با افزایش سندرم خستگی مزمن، کیفیت کلی خواب، تأخیر در به خواب رفتن، اختلالات خواب و اختلالات عملکردی روزانه افزایش می‌یافت.

نتیجه‌گیری: براساس نتایج، با کاهش کیفیت خواب، سندرم خستگی مزمن در پرستاران افزایش می‌یابد و کارکنان رادیولوژی نسبت به پرستاران از کیفیت خواب بهتری برخوردار می باشند.

زمینه و هدف: در سال­های اخیر، فناوری پلاسمای سرد علی­رغم برخی چالش­ها و محدودیت­ها توانسته است نتایج مطلوب و موفقیت­آمیزی در کنترل انتشارات منابع ساکن و متحرک کسب کند. آلاینده CO به عنوان یکی از گازهای سمی ناشی از انتشارات منابع متعدد بوده و مواجهه شاغلین با آن در محیط­های داخلی و بیرونی از دغدغه­های اصلی جهان امروزی می­باشد. مطالعه­ی حاضر با هدف حذف آلاینده CO بوسیله فناوری پلاسمای سرد با رویکرد بررسی نقش عوامل مهم مطرح در کارآیی حذف آلاینده CO با در نظر گرفتن ملاحظات فنی و اقتصادی در طراحی راکتور انجام گرفته است.
روش بررسی: یک راکتور هم محور DBD متشکل از دو لوله­ی متحدالمرکز درونی و بیرونی به­عنوان ماده دی­الکتریک و الکترود تنگستن به­عنوان کاتد (در مرکز) و ورقه فویل مسی در نقش آند (در بیرون) مورد استفاده قرار گرفت. عوامل مورد بررسی در این مطالعه، تاثیر دما، زمان ماند، گاز احیاء کننده و شدت جریان ناشی از ولتاژ منبع تغذیه بر روی کارآیی حذف آلاینده بوده است. تعداد نمونه مورد بررسی بر اساس طراحی آزمایش و روش نمونه­برداری برپایه­ی روش استاندارد ASTM D۵۸۳۵ تعیین گردید. آزمایش­ها در دو سطح و چهار سطح انجام گرفت و آنالیز داده­ها و نتایج با استفاده از نرم­افزار  SPSS ویرایش ۲۲ انجام گرفت. 
یافته‌ها: شرایط بهینه­ی میانگین حذف کربن مونوکساید با کارآیی حدود ۲۹-۲۸ %  برای ترکیب گازی با دمای ۱۱۰ درجه سانتی­گراد، نسبت پروپان به کربن مونوکساید ۰۵/۰، زمان ماند ۷۱/۰ ثانیه و انرژی ورودی ویژه معادل j/l ۱۴۰۰ -۱۰۰۰ از مهمترین نتایج بدست آمده در تحقیق حاضر و از گزینه های مطلوب اولیه در تحقیقات آتی برای کاربردپذیری فناوری پلاسمای سرد میباشند.
نتیجه‌گیری: از بین عوامل مهم مورد بررسی، زمان ماند و دما تاثیر معنی داری بر کارآیی حذف آلاینده نشان دادند در حالیکه، به­دلیل ساختار مولکولی- شیمیایی گاز CO و پیچیدگی شرکت طی واکنش­های اکسیداسیون- احیاء در راکتور پلاسمای سرد حضور و غلظت گاز احیاکننده پروپان در کارآیی حذف نقش و تاثیر بسزائی را نشان نداده است. لذا، در نظر گرفتن عوامل مربوط به افزایش دانسیته­ی الکترون، ترکیب مخلوط گازی و ویژگی های هندسی در فاز طراحی می تواند نقش کلیدی در بهینه سازی شرایط دمایی و زمان ماند آلاینده ایفا کند.
 

زمینه و هدف:
کاهش آلاینده ها هوا برای حفظ سلامتی انسان و محیط زیست مهم است. اعمال اقدامات کنترلی و استفاده از دستگاه ها و تجهیزات فنی و موثر جهت دستیابی به استراتژی کنترل آلودگی ضرورت دارد. از گام های مهم در کنترل آلودگی انتخاب تجهیزات کنترلی مناسب است. انتخاب تجهیزات کنترلی مناسب به دلیل انتشار آلاینده های کمتر ، کاهش تخریب و هزینه های زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت. یکی از چالش های مدیریتی در حال حاضر انتخاب تجهیزات کنترلی مناسب مبتنی بر معیارهای اقتصادی، فنی و زیست محیطی است. هدف تحقیق حاضر انتخاب تکنولوژیهای کنترل آلودگی هوا با در نظر داشتن معیارهای اقتصادی ، اجتماعی، فنی و اجرایی مناسب است. انتخاب تجهیزات کنترلی مناسب و موثر یک فاکتور کلیدی در پیشگیری از هدر رفت سرمایه های مالی و انسانی است.
روش بررسی:
در این تحقیق برای انتخاب تجهیزات کنترلی مناسب و مدیریت آلودگی از روش تصمیم گیری چند معیاره مبتنی بر فازی تاپسیس استفاده شده است. وزن معیارهای تحقیق یعنی معیارهای هزینه ، راندمان تصفیه ،اندازه ، هزینه نگهداری و قابلیت  طراحی و ساخت  بر اساس روش شانون آنتروپی مشخص شد. تکنولوژیهای کنترل آلودگی هوا با استفاده از تکنیک فازی تاپسیس و بر اساس معیارهای ذکر شده پس از محاسبه ضریب نزدیکی، اولویت بندی و رتبه بندی شدند.
یافته­ ها:
نتایج نشان می دهد وزن نهایی معیارهای تحقیق بر اساس نظرات افراد خبره با کمک تکنیک آنتروپی شانون به تفکیک هر آلاینده متفاوت است. میزان اهمیت معیار "راندمان تصفیه کنندگی"، با ضریب وزنی ( ۳۷۸/۰ ) برای آلاینده NO_X حداکثر وزن را به خود اختصاص داده است . تکنولوژی پلاسمای سرد با ضریب وزنی (نزدیکی) ۸۱۲۹/۰ به عنوان مناسب ترین تکنولوژی تصفیه برای آلاینده NO_X در صنایع پتروشیمی شناخته شد. با توجه به راندمان تصفیه موثر و انتخابی این تکنولوژی در خصوص آلاینده NO_X ، مصرف انرژی  بسیار کم و ایمن بودن راکتور به دلیل آمپراژ بسیار کم بعنوان گزینه منتخب و مناسب تعیین شده است. پلاسمای شیمیایی به دلیل گران بودن کاتالیست های انتخابی و تولید محصولات جانبی و ناخواسته به عنوان اولویت دوم انتخاب شده است.کاتالیست با ضریب (نزدیکی) ۹۱۹۴/۰ برای کنترل SO_X و تکنولوژی پلاسمای سرد با ضریب (نزدیکی) ۹۶۷۹/۰ بهترین تکنولوژی های کنترلی بر اساس معیارهای تحقیق شناسایی شدند.
نتیجه گیری :
ناکارآمد بودن نگرش تک بعدی برای تصمیم گیری درست ناکارآمد بوده و جامع نگری برای اتخاذ بهترین تصمیم ها و شیوه های مدیریتی انکار ناپذیر است. تکنیک تاپسیس فازی روشی قابل اعتماد برای دستیابی به تکنولوژی موثر و کار آمد بر اساس معیارهای مختلف و چندگانه است. در این تحقیق، انتخاب تکنولوژیهای کنترل آلودگی مناسب برای آلاینده های NO_X، SO_X وCO با استفاده از تکنیک تاپسیس آدرس داده شد. شناسایی ، اولویت بندی و انتخاب تکنولوژی ها ی مناسب کم هزینه و موثر در زمینه کنترل آلاینده های زیست محیطی بر اساس معیارهای موثر لزوم صرف بهینه منابع پروژه است. بنابراین طرح های کنترلی با کارایی موثر با تاکید بر تکنولوژی های نوین و کارآمد باید تعیین و شناسایی شود.

چکیده
زمینه و هدف: چند دهه از معرفی نانوفناوری به عنوان حوزه ای نو در تحقیقات و تولید می گذرد. در طول این مدت، نانوفناوری با سرعت سرسام آوری پیشرفت کرده است و در بیشتر بخش های علمی و شغلی نفوذ کرده است. پیشرفت سریع این حوزه موجب شده است هر روز به تعداد کارکنان در معرض مواجهه با نانومواد اضافه شود. این امر نگرانی هایی را در مورد اثرات شغلی این مواد بوجود آورده که محرک موج عظیم تحقیقات در زمینه بهداشت، ایمنی و سم-شناسی نانومواد بوده است. در این راستا، تحقیق حاضر به منظور بررسی ارتباط ترکیب شیمیایی و حالت فیزیکی نانومواد با نوع و فراوانی علائم کارکنان شرکت های نانوفناوری انجام گرفته است.
روش بررسی: مطالعه حاضر در میان کارکنان شرکت های نانوفناوری در شهر تهران انجام گرفته است. مشخصات ۱۰۰ شرکت فعال در زمینه نانوفناوری در شهر تهران از طریق وزارت صنعت، معدن و تجارت تهیه و از آن ها برای شرکت در مطالعه دعوت شد. در نهایت از ۵۲ شرکتی که همکاری با مطالعه را پذیرفتند، ۱۹۸ پرسشنامه تکمیل شده دریافت شد. بررسی علائم با استفاده از یک پرسشنامه علائم غیراختصاصی انجام گرفت. پرسشنامه بوسیله گروهی از متخصصان بهداشت حرفه ای، اپیدمیولوژی، طب کار، سم­شناسی، نانوتکنولوژی پزشکی و آموزش بهداشت، طراحی و اعتبار سنجی شد. ویژگی های شغلی، ترکیب شیمیایی و حالت فیزیکی نانومواد مورد استفاده در شرکت ها نیز با استفاده از فرم روش NanoTool بررسی شد. داده های مطالعه با استفاده از نرم افزار SPSS,۲۲ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در این راستا از جداول توزیع فراوانی و آزمون کای دو ، آزمون دقیق فیشر  و آزمون کروسکال-والیس  استفاده شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که فراوانی علائم پوستی (مانند زبری، خارش و قرمزی)، تنفسی (مانند سرفه ، عطسه و سوزش گلو) و چشمی (مانند سوزش، خارش و قرمزی) در میان کارکنان شرکت های نانوفناوری نسبتا زیاد است. همچنین بررسی ارتباط علائم کارکنان با ترکیب شیمیایی و حالت فیزیکی نانومواد، نشان از ارتباط معنادار آن ها بود.
نتیجه گیری: با توجه به فراوانی آماری علائم در کارکنان در معرض مواجهه با نانومواد، ارتباط آماری این علائم با ترکیب شیمیایی و حالت فیزیکی نانومواد، نگرش کارکنان در مورد نانومواد که عموما آن ها را موادی بی خطر می دانند، استفاده ناکافی و عموما نادرست از تجهیزات حفاظت فردی مناسب برای کار با نانومواد و کمبود و گاها فقدان آموزش در مورد اثرات نانومواد بر سلامتی و محیط زیست، می توان به احتمال وجود مشکلات جسمی در میان کارکنان این شرکت ها پی برده و آن را مسئله ای مهم تاقی کرد. لذا پیشنهاد می شود که برای کاهش مواجهه شغلی با نانومواد نسبت به ارائه آموزش های کافی به کارکنان این شرکت ها در زمینه های مفاهیم اولیه نانوایمنی، رویه های کاری استاندارد در هنگام کار با نانومواد، وسایل حفاظت فردی مناسب برای کار با نانومواد و نحوه صحیح استفاده از آن ها و مدیریت پسماند نانومواد اقدام شود.