زهره محبیان، حبیب اله دهقان،
دوره ۱۴، شماره ۵ - ( ۹-۱۳۹۶ )
چکیده
زمینه و هدف: خستگی ذهنی در وظایف نیازمند توجه باعث کاهش بازدهی و افزایش خطا شده که این موضوع یکی از عوامل ایجاد حوادث ناشی از کار می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات کیفیت خواب وخستگی ذهنی بر روی توجه و زمان واکنش در شرایط آسایش حرارتی انجام شد.
روش بررسی: این مطالعه تجربی بر روی ۳۳نفر از دانشجویان در اتاقک تنش های حرارتی انجام شد. آزمودنیها در مدت ۵/۱ساعت مواجهه با دمایc°۲۲ وسطوح مختلف روشنایی۵۰۰،۲۰۰و۱۵۰۰لوکس آزمونهایی از قبیل آزمون عملکرد پیوسته برای سنجش توجه،دستگاه سنجش زمان واکنش برای اندازه گیری زمان واکنش،پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ وچک لیست خستگی ذهنی را انجام دادند.داده ها با آزمون رگرسیون خطی چندگانه وضریب همبستگی پیرسون ونرم افزار۲۰spss آنالیزشدند.
یافته ها:ارتباط بین خستگی ذهنی قبل و بعد از مواجهه باسطوح۲۰۰و۱۵۰۰ لوکس معنی دار شده (۰۵/۰P˂)و بیشترین مقادیر را در سطوح ۲۰۰و ۵۰۰لوکس داشتند.ارتباط خستگی ذهنی قبل از مواجهه با سطح ۲۰۰ لوکس با خطای ارتکاب و زمان واکنش تشخیصی معنی دار شد(۰۵/۰P˂). ارتباط خستگی ذهنی بعد از مواجهه با سطح ۵۰۰ لوکس با زمان واکنش انتخابی دوصدا معنی دار شد(۰۵/۰P˂).ارتباط کیفیت خواب با آزمون عملکردپیوسته معنی دار نشد(۰۵/۰P˃) اما با زمان واکنش تشخیصی در روشنایی۲۰۰لوکس و زمان واکنش انتخابی دو رنگ در ۵۰۰لوکس معنی دار شد(۰۵/۰P˂).
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد میزان خطا،زمان واکنش و عدم توانایی افراد در فکر کردن بعلت خستگی ذهنی زیاد،روشنایی وکیفیت خواب نامناسب،افزایش یافته است. بنابراین ضروریست تا در پستهای کاری که نیاز به توجه، تمرکز و واکنش به محرک دارند، با در نظر گرفتن میزان کیفیت خواب و خستگی ذهنی شرایط محیط کار را از لحاظ گرما و روشنایی بهینه سازی نمود.
