میلاد پورانصاری، محمود محمدیان، رضاعلی محمدپورتهمتن،
دوره ۱۷، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه و هدف: مواجهه با فلزات سنگین موجود در ذرات قابل استنشاق سیمان منجر به عوارضی در کارگران مواجهه یافته می شود. گسترش روز افزون صنایع و پراکندگی ذرات قابل استنشاق حاوی فلزات سنگین در هوای محیط کار باعث شده است که نیروی کار مواجهه ی بیشتری با این فلزات در صنایع مختلف داشته باشد و این قضیه تبدیل به یک مشکل اساسی در صنایع مختلف از جمله صنعت سیمان شده است. این مطالعه با هدف ارزیابی ریسک مواجهه ی شغلی کارگران با فلزات سنگین (سرب، کروم و کادمیوم) موجود در ذرات قابل استنشاق سیمان در یک کارخانه تولید سیمان انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه غلظت ذرات قابل استنشاق در هوای منطقه تنفسی ۷۰ نفر از کارگران کارخانه سیمان که در مراحل مختلف تولید کار می کردند مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه برداری از ذرات قابل استنشاق براساس روش استاندارد شماره ۰۶۰۰ ارائه شده توسط سازمان NIOSH با استفاده از پمپ نمونه بردار فردی با دبی ۲,۵ لیتر بر دقیقه و یک فیلتر از جنس PVC با قطر ۳۷ میلی متر قرار گرفته در داخل یک سیکلون آلومینیومی انجام شد. برای تعیین میزان مواجهه کارگران با فلزات سنگین (سرب، کروم وکادمیوم) موجود در ذرات قابل استنشاق سیمان برساس روش استاندارد شماره ۱۲۱ ارائه شده توسط سازمان OSHA عمل شد. به منظور ارزیابی ریسک بهداشتی فلزات سنگین موجود در ذرات قابل استنشاق سیمان از روش ارائه شده توسط انستیتو ایمنی و بهداشت شغلی سنگاپور استفاده گردید. در نهایت سطح ریسک برای مواجهه فلزات سنگین موجود در ذرات قابل استنشاق سیمان به دست آمد.
یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که میانگین غلظت عناصر فلزی در ذرات قابل استنشاق سیمان به ترتیب برای کادمیوم، سرب و کروم ( µg/m۳ ۴۱/۲، ۳۹/۱۰ و ۳۶/۱) می باشد. بیشترین میانگین مواجهه با عنصر فلزی سرب در ذرات قابل استنشاق سیمان در بخش سیلوی کلینکر برگشتی µg/m۳ ۴۵/۴±۰۹/۱۵و کمترین میانگین مربوط به بخش آسیاب سیمان µg/m۳ ۱۱/۳ ±۴۸/۸ بود. بیشترین میانگین غلظت فلز کروم در ذرات قابل استنشاق سیمان در بخش آسیاب سیمان µg/m۳ ۱۵/۱±۲۷/۲ و کمترین میانگین مربوط به بخش کوره و گریت کولر µg/m۳ ۴۸/۰± ۱۱/۱ بود. بیشترین میانگین غلظت فلز کادمیوم موجود در ذرات قابل استنشاق سیمان در بخش سیلوی کلینکر برگشتی µg/m۳ ۶۲/۰±۷۸/۲ و کمترین میانگین مربوط به بخش بارگیرخانه µg/m۳ ۳۷/۰± ۱۷/۲بود. اغلب کارگران شاغل در بخش های مختلف تولید سیمان با فلزات سنگین موجود در گرد و غبار کمتر از OEL تعیین شده توسط کمیته فنی بهداشت حرفه ای ایران و TLV توصیه شده توسط ACGIH مواجهه دارند. ارزیابی ریسک مواجهه کارگران قسمت های مختلف تولید سیمان نشان داد که سطح ریسک در همه بخش ها در حد کم تا متوسط می باشد.
نتیجه گیری: مواجهه با فلزات سرب، کروم و کادمیوم موجود در ذرات قابل استنشاق سیمان برای تمامی بخش ها ی کارخانه در رتبه ریسک کم طبقه بندی می شود. ولی در برخی از کارگران مشغول به کار در بخش سیلوی کلینکر برگشتی و آسیاب مواد که با غلظت های بالاتری از فلزات کادمیوم و سرب مواجهه داشتند رتبه ریسک متوسط برآورد شد به همین دلیل راهکارهای کنترل مهندسی و مدیریتی مواجهه با فلزات سنگین در این بخش ها پیشنهاد می گردد.
