آتنا رفیعی پور، محسن عسگری، منصور آذری، فائزه عباس گوهری،
دوره ۱۵، شماره ۱ - ( ۲-۱۳۹۷ )
چکیده
چکیده
زمینه و هدف: روغن‌های معدنی از مشتقات نفت هستند که در فرایندهای فلزکاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. در سالهای اخیر توجّه به کیفیت تصفیه روغن‌های معدنی منجر به تغییراتی در حدود مجاز مواجهه آن شده است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه دو روش طیف‌سنجی مادون‌قرمز تبدیل فوریه و ماوراءبنفش در تعیین مقدار روغن‌های معدنی طراحی شده است.
روش بررسی: : روغن‌های معدنی در دو شکل نو و استفاده شده از فرایند فلزکاری تهیّه شد. پس از تعیین دانسیته، دو نوع روغن در غلظت‌های یکسان (دامنه غلظتی µg/sample۱۰-۲۲۵۰) بر روی فیلترهای استرسلولزی اسپایک شد. تتراکلریدکربن و پنتان سرد به‌ترتیب به عنوان حلال استخراج کننده برای FT-IR و UV استفاده شدند. پارامترهای اعتباربخشی شامل دقت، صحت، حد تشخیص و حد تعیین کمی در هر دو روش بررسی شد.
یافتهها: دامنه غلظتی قابل‌تشخیص در دو روشFT-IR و UV به یکدیگر نزدیک بودند. ضریب تغییرات درون‌روز و برون‌روز برای روغن نو در روش‌های FT-IR وUV به‌ترتیب برابر ۵/۰۴ ، ۳/۷ و ۶/۱۶ و ۶/۰۱ و برای روغن‌های استفاده شده به‌ترتیب ۵/۱۲ و ۵/۲۱ و ۶/۳۶ و ۶/۱۳ درصد به دست آمد. درصد بازیافت دو روش تفاوت معنی‌داری نداشت (۰/۴۶۱ =P). حد تشخیص روغن‌های معدنی نو و استفاده شده در روشFT-IR و UV به‌ترتیب برابر با ۲/۶۱ ، ۲/۲۲ و۷/۸۳ ، ۷/۷۴و حد تعیین کمی به ترتیب ۸/۲ ، ۷/۳ و ۲۵/۸۴ و ۲۵/۵۵ µg/sample به‌دست آمد.
نتیجهگیری: روش FT-IR در مقایسه با روش UV از دقت بالاتری در تشخیص روغن‌های معدنی برخوردار می‌باشد. نتایج آزمون‌های اعتباربخشی نشان داد که هر دو شیوه می‌توانند همانند روش‌های NIOSH برای اندازه‌گیری روغن‌های معدنی استفاده شوند.
کلیدواژه ها: روغن‌های معدنی، طیف‌سنجی، ماوراءبنفش، مادون‌قرمز تبدیل فوریه، پارامترهای اعتباربخشی.
