مجله علمی پژوهشی

---

  هدف : واریس اندام تحتانی یکی از شایعترین آسیب‌هایی است که در نتیجه فعالیت‌های شغلی سخت ایجاد و به مرور زمان بر شدت آن افزوده می‌شود. این آسیب‌ها می‌توانند هزینه‌های زیادی را به فرد و جامعه تحمیل کنند. لذا این مطالعه به منظور بررسی ارتباط عوامل شغلی و دموگرافیک با شدت واریس اندام تحتانی در پرستاران بیمارستان‌های آمل انجام شده است.

  روش بررسی: این مطالعه بروش توصیفی-مقطعی بروی ۲۰۳ پرستار شاغل در بیمارستان‌های شهر آمل انجام شد. ابزار گرد‌آوری اطلاعات پرسشنامه‌ای بود که از طریق مصاحبه و معاینه فیزیکی بر اساس فرم بازنگری استاندارد CEAP تکمیل گردید.

  یافته‌ها : ۱۴۵ نفر از واحدهای مورد پژوهش زن و ۹/۷۳% از پرستاران مبتلا به ورید‌های واریسی با شدت‌های متفاوت بودند (۷۷- ۶۵ : CI ۹۵). ارتباط معنی ‌ داری بین جنس مونث، سن، BM I (۲۱/۱ OR = )، انجام ورزش منظم(۳۱/۰ OR = )، سابقه خانوادگی، وزن و از میان عوامل شغلی، ساعات اضافه کار(۰۱/۱ OR = )، سابقه کار، ایستادن سرپا(۳/۲ OR = ) و نشستن در بخش با شدت ورید ‌ های واریسی پا وجود داشت.

  نتیجه ‌ گیری : با توجه به ابتلا تعداد زیادی از پرستاران این مطالعه به واریس اندام تحتانی با شدت‌های متفاوت و تاثیر بسیاری از عوامل شغلی و دموگرافیک، به نظر می‌رسد آموزش‌های لازم به منظور کاهش از کار افتادگی و صرف هزینه‌های درمانی در جهت تعدیل عوامل خطر و پیشگیری از ایجاد واریس و تشدید آن ضروری باشد.

---

  زمینه و هدف: دانشجویان پرستاری همانند کارکنان مراکز بهداشتی- درمانی در معرض خطر بروز آسیب های ناشی از اجسام تیز و برنده قرار دارند. با این حال توجه پژوهشگران نسبت به این موضوع کمتر بوده است. هدف از انجام این تحقیق تعیین فروانی، علل و عملکرد دانشجویان پرستاری در هنگام بروز آسیب های ناشی از سرسوزن و اجسام برنده آلوده به خون می‌باشد.

  روش بررسی : این یک مطالعه توصیفی- مقطعی است که در سال ۱۳۸۸ در دانشگاه علوم پزشکی اراک انجام شد. ۲۲۷ دانشجوی پرستاری در این پژوهش شرکت کردند. ابزار جمع آوری اطلاعات یک پرسشنامه دو قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک و چند سئوال در مورد نحوه آسیب های ناشی از سرسوزن و اجسام تیز بود که توسط دانشجویان تکمیل گردید.

  یافته‌ها: نتایج نشان داد که۷۰ درصد از دانشجویان در کل دوران تحصیل و ۴۳ درصد از آن ها در ۱۲ ماه گذشته حداقل یکبار صدمه با سرسوزن را تجربه کرده اند. به طور متوسط هر ساله به ازای هر دانشجو ۰۲/۱ صدمه رخ می دهد. تقریباً ۴۰ درصد از صدمات به مربی گزارش نمی شود. در ۶/۵۱ درصد از موارد اولین اقدام پس از صدمه فشار دادن محل زخم بود. تنها ۲/۶۴ درصد از دانشجویان ارسال نمونه خون بیمار به آزمایشگاه را پیگیری کردند و ۱۰ درصد از آنان هیچ اقدامی انجام نداده بودند.

  نتیجه‌گیری : شیوع آسیب های ناشی از اجسام تیز و برنده در دانشجویان پرستاری بالا می باشد. باید آموزش های بیشتری در خصوص پیشگیری از این آسیب ها و همچنین اقدامات بعد از آن به دانشجویان پرستاری ارائه گردد.

---

زمینه و هدف: شغل پرستاری از جمله مشاغلی است که نیازمند فعالیت فیزیکی-روانی قابل توجهی بوده و به همین دلیل، پرسنل پرستاری در معرض خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی-عضلانی (MSDs) می‌باشند. این مطالعه با هدف ارزیابی کارآمدی دو روش‌ MAPO و PTAI در برآورد ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی-عضلانی در پرسنل پرستاری بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شده است.

 روش بررسی : در این مطالعه مقطعی ۴۰۰ پرستار شاغل در ۷۵ بخش از ۱۱ بیمارستان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی که به طور تصادفی انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های ویژگی‌های دموگرافیک، نوردیک و چک لیست‌های MAPO و PTAI گردآوری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS (نسخه ۰/۱۶) انجام گرفت.

یافته ها: میزان شیوع ۱۲ ماهه اختلالات اسکلتی-عضلانی ۲/۸۸% بدست آمد. نتایج ارزیابی ریسک MSDs به دو روش MAPO و PTAI نشان داد که بیش از ۸۰% افراد مورد مطالعه در معرض ریسک MSDs بوده و شیوع این اختلالات با شاخص‌های MAPO و PTAI دارای ارتباط معنی دار می‌باشد (۰۰۱/۰>p).

 نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه، دو روش ارزیابی MAPO و PTAI ابزاری مناسب و همچنین شیوه ای مفید جهت تشخیص و ارزیابی ریسک اختلالات اسکلتی-عضلانی ناشی از جابجایی بیمار در پرسنل پرستاری می‌باشند.

---

زمینه و هدف: شایعترین نوع اختلالات اسکلتی–عضلانی در بین پرستاران کمردرد می‌باشد. شیوع بالای کمردرد در گروه پرستاران به علت انجام فعالیت‌هایی مانند جابجایی بیمار، وضعیت‌ بدنی نامناسب، حرکات ناگهانی، خم‌شدن، چرخیدن و بلند‌کردن بار و بیمار می باشد. هدف از این مطالعه، مقایسه روش‌های ارزیابی ریسک مرتبط با جابجایی بیماران و رابطه آن با شیوع کمردرد در کادر پرستاری بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی کرمان بود.

روش بررسی: مطالعه تحلیلی حاضر در سال ۱۳۹۳ بر روی ۲۴۳ نفر پرستار شاغل در سه بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه نوردیک مربوط به ناحیه کمر، پرسشنامه حاوی اطلاعات دموگرافیک افراد و چک لیست MAPO و PTAI بود. تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS,۲۲ و آمارهای تحلیلی کای دو و پیرسون  انجام شد.

یافته ها: شیوع کمردرد در افراد مورد مطالعه ۵/۶۹ بدست آمد. براساس آزمون آماری کای دو، رابطه معنی داری بین شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در ناحیه کمر و سطوح ریسک روش‌های MAPO و PTAI مشاهده شد(p<۰,۰۵). همچنین، بین یافته‌های دو روش MAPO و PTAI همبستگی معنا داری برقرار نشد.

 نتیجه گیری:

روش‌های ارزیابی ریسک MAPO و PTAI ابزارهای کارآمد در طبقه بندی سطح ریسک و شناسایی عوامل تاثیرگذار در بروز کمردرد در کادر پرستاری جابجا کننده بیمار محسوب می شوند. در همین راستا برای انجام مداخلات ارگونومیکی درجهت کاهش شیوع کمردرد در این گروه شغلی، می توان به اصلاح  فاکتورهای نامناسب شناسایی شده در این دو روش از جمله، افزایش ابزار بلند کننده و کمکی در بخش‌ها اشاره کرد.

---

زمینه و هدف: کمردرد از شایعترین ناراحتی های اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار در حرفه پرستاری می باشد. این مطالعه به مقایسه انجام تمرینات ورزشی ویلیام و پیاده روی در کاهش کمردرد های غیر تروماتیک در پرستاران می پردازد.

روش بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون، پرستاران شاغل در بخش های مختلف بیمارستانهای آیت الله کاشانی و هاجر شهرکرد که مبتلا به کمردردهای حاد و مزمن بودند به صورت سرشماری در فاصله زمانی فروردین تا خرداد ۱۳۹۴ وارد مطالعه شدند. که تعداد آنها ۱۰۰ نفر بوده و در دو گروه ۵۰ نفره بصورت تصادفی تقسیم شدند. برای گروه اول تمرینات ویلیامز یکبار در روز و برای گروه دوم ۲۰ دقیقه پیاده روی روزانه در نظر گرفته شد. یافته های دموگرافیک، سابقه پزشکی و شدت درد (مزمن و حاد) قبل و بعد از مطالعه بررسی گردید. نتایج به کمک نرم افزار آماریSPSS۲۲  تجزیه و تحلیل گردید.

یافته ها: در هر دو گروه اختلاف میانگین شدت درد قبل از مداخله و شدت درد بعد از مداخله معنی دار به دست آمد (۰۰۱/۰P=). با انجام پیاده روی شدت درد پرستاران مبتلا به کمردرد حاد بیشتر از افراد دارای کمردرد مزمن کاهش پیدا کرد در حالیکه در گروه تمرینات ورزشی ویلیامز میزان کاهش درد در پرستاران دارای کمردرد مزمن بیشتر بود.

نتیجه گیری: انجام پیاده روی در کاهش درد افراد مبتلا به کمردرد حاد و انجام تمرینات ویلیامز در کاهش درد افراد مبتلا به کمردرد مزمن موثرتر بود. ترکیب این تمرینات با سایر روش های طب مکمل باعث بهبودی بیشتر درد در افراد مورد مطالعه شد.

---

زمینه و هدف: عوامل روانی- اجتماعی کار ازجمله عوامل تأثیرگذار بر عملکرد شناختی کارکنان می‌باشد. این مطالعه باهدف بررسی ارتباط بین عوامل روانی - اجتماعی کار و نارسایی‌های شناختی پرستاران انجام‌گرفته است.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، ۳۰۰ نفر از پرستاران شاغل در بخش‌ها و شیفت‌های مختلف بیمارستان‌های آموزشی - درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه به شیوه نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیکی، پرسشنامه عوامل روانی - اجتماعی کار (COPSOQ) و پرسشنامه نارسایی شناختی(CFQ)  بود. به‌منظور بررسی ارتباط بین متغیرها از آزمون‌های تی تست مستقل، آنالیز واریانس، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز رگرسیون خطی گام‌به‌گام استفاده گردید.
یافته‌ها: بین اکثر ابعاد عوامل روانی- اجتماعی کار مثل ابعاد شفافیت مسئولیت‌های شغلی، تأثیر در کار، رضایت شغلی، عدم امنیت شغلی و مطالبات کمی کار، مطالعات عاطفی کار، مطالبات کلی کار و معنی و ارزش کار با متغیر نارسایی‌های شناختی پرستاران ارتباط معنی‌داری وجود داشت. همچنین متغیرهای مطالبات کلی کار، معنی و ارزش کار و تأثیر در کار با دارا بودن همبستگی بالا و رابطه معنی‌دار، میزان نارسایی شناختی در پرستاران را پیش‌بینی کردند.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، برخی از ابعاد عوامل روانی – اجتماعی، میزان نارسائی‌های شناختی در کار را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین لازم است مداخلات سازمانی به‌منظور کنترل عوامل روانی - اجتماعی مؤثر، موردتوجه قرار گیرد. انجام مطالعات بیشتر برای شناسایی سایر عوامل مؤثر بر نارسائی‌های شناختی پرستاران نیز پیشنهاد می‌گردد.

 

---

چکیده
زمینه و هدف: همه گیری کووید- ۱۹، تنش زیادی را بر پرسنل و سیستم مراقبت بهداشتی وارد کرد. هدف این مطالعه تعیین عوامل تنش زا در پرستاران درگیر مراقبت از بیماران کروناویروس در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی بابل بود.                 
روش بررسی:
این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی بر روی پرستاران درگیر مراقبت از بیماران کرونایی شاغل (بیمارستانهای روحانی و یحیی نژاد) در دانشگاه علوم پزشکی بابل در سال ۱۳۹۹ انجام شد. تعداد نمونه با استفاده از فرمول آماری کوکران (۲۲۴ نفر) برآورد گردید. سپس به نسبت پرستاران درگیر کرونا در هر بیمارستان، نمونه گیری به روش طبقه ای از بخشهای کرونایی انجام شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخت استفاده گردید. پرسشنامه عوامل تنش زا در پرستاران در پنج حیطه (بین فردی، مراقبت از بیمار، فیزیکی و محیطی، فردی و مدیریتی) و پرسشنامه ویژگیهای دموگرافیک بود. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه ۲۳ و آزمونهای آماری پارامتریک تحلیل واریانس یکطرفه و تی مستقل همچنین در صورت برقرار نبودن فرض ناپارامتری از آزمون های کروسکال والیس و من ویتنی صورت گرفت.
 یافته ها: عوامل تنش زا فیزیکی و محیطی با میانگین ۱۰,۱۲ ۲۹ و عوامل تنش زای مراقبت از بیمار۵,۰۲ ۱۳,۳۸ به ترتیب بیشترین و کمترین شدت تنش زایی را داشتند. مهمترین عوامل تنش زا در پرستاران حمایت ناکافی(۲/۶۸%)، حجم زیاد کار(۹/۶۳%)، فشردگی برنامه کاری ماهانه(۵/۶۳%)، سنگینی و راحت نبودن پرستار با لباس و چکمه محافظ(۳/۶۳%)، کمبود پرستار (۵/۶۱%)، نبود فضای مناسب جهت تعویض لباس محافظ (۲/۶۰%) و ... بودند. عوامل تنش زای شغلی پرستاران با متغیرهای جنس، سابقه کار و نوع بیمارستان، عوامل تنش زای فیزیکی و محیطی با شیفت کاری، عوامل تنش زای بین فردی با تحصیلات و عوامل تنش زای مراقبت از بیمار با اضافه کار ارتباط معنی دار داشتند(۰.۰۵>P).
نتیجه گیری: از آنجایی که عوامل فیزیکی و محیطی به عنوان مهمترین منبع عوامل تنش زا شناخته شدند، با تمهیدات مناسب می توان جهت حذف یا اصلاح این عوامل، به کاهش تنش و ارتقاء سلامتی پرستاران کمک کرد.
 

---

مقدمه : در بیماری همه گیر ویروس کرونا (SARS-CoV-۲) ۲۰۱۹ (COVID-۱۹) بار جهانی بر سیستم های مراقبت های بهداشتی به طور قابل توجهی افزایش یافت (۱). و منجر به تغییرات بی سابقه در سازماندهی و ارائه مراقبت های بهداشتی در سطوح ملی، سیستمی و سازمانی شد. پرستاران در سطح جهانی به عنوان محوری برای مراقبت های بهداشتی در یک زمینه همه گیر شناخته می شوند (۲). پرستاران در خط مقدم مراقبت و آسیب پذیرتر هستند. موقعیت های تهدید کننده زندگی باعث می شود که وضعیت فیزیکی و روانی پرستار در طول شیوع همه گیر کووید-۱۹بسیار استرس زا باشد (۳). مجموعه رو به رشدی از تحقیقات نگرانی های عمیقی را در مورد تأثیر کار در طول همه گیری کووید-۱۹ بر سلامت و رفاه این گروه برجسته می کند. تا به امروز، هزاران نفر از پرسنل مراقبت های بهداشتی در سراسر جهان بر اثر کووید-۱۹ (۴) جان خود را از دست داده اند، و همچنین شواهد بیان گر سطوح بالای استرس روانی و فرسودگی شغلی به دلیل افزایش ناگهانی تقاضا و حجم کاری ناشی از آن می باشد (۲). از طرفی در طول بحران، مردم در تلاش هستند تا خود را با شرایط عادی جدید وفق دهند، در حالی که پرسنل تیم مراقبت بهداشتی از جمله پرستاران هنوز در زیر بار سنگین این بیماری همه گیر در حال مبارزه هستند و بسیاری از آنها به دلیل کمبود تجهیزات حفاظتی و قرار گرفتن مداوم در معرض ویروس طی ساعت‌ها تماس روزانه با بیماران، خودشان بیمار می‌شوند (۵).
همانطور که بررسی ها نشان می دهد پرستاران با مسائل عمده ای در این شرایط از قبیل کمبود پرستار، تخت و تجهیزات پزشکی از جمله تجهیزات حفاظت فردی و تغییرات روانی و ترس از عفونت بحرانی مواجه اند. تحقیقات بیشتر به منظور کشف تجربیات پرستارانی که در خط مقدم خدمت می کنند برای توسعه بیشتر، آمادگی و اقدامات واکنشی برای وضعیت آینده  مورد نیاز است (۶).  بررسی مسائلی که پرستاران در طول نبرد با کوید۱۹ با آنها روبرو می شوند، به حمایت از آنها کمک می کند و پروتکل ها و برنامه هایی را برای بهبود آمادگی آنها توسعه می بخشد. پیامدهای این یافته‌ها ممکن است به ارائه پشتیبانی و شناسایی نیازهای پرستاران کمک کند (۵). پرستاران جهت ارائه راه حل های سریع  و خلاقانه نقش حیاتی دارند، با توجه به این که  نظرات آنها برای تعیین اولویتهای تحقیق عمدتا تعیین نشده است لزوم بیشتر دستیابی به اطلاعات در این مورد می تواند برای بیماران و خانواده آنها مفید باشد (۲). تعیین اولویتهای تحقیقات برای شیوه‌های حرفه‌ای پرستاری که از شواهد برای ارائه مراقبت بهینه استفاده می‌کنند، حیاتی است (۵). تعیین اولویتهای پژوهشی به عنوان نقطه کلیدی و آغازین چرخه مدیریت پژوهش به شمار می آید، به طوری که موضوعات کاربردی با توجه به محدودیت تخصیص بودجه تعیین می شود (۷). تعیین اولویتهای تحقیقاتی می تواند باعث ارتباط بیشتر بین موضوعات پژوهشی در پرستاری با دولت و موسسات سرمایه گذاری و ارائه خدمت و نظم بخشیدن به تحقیق گردد و از  انجام ناهماهنگ و پراکنده پژوهش­های پرستاری (که خود منجر به عدم کارآیی ودوباره کاری می­شود) جلوگیری کند (۸). استفاده از این اولویت ها می تواند برای سازماندهی واکنش جامعه پرستاران به همه گیری  COVID-۱۹ مفید باشد . همچنین تعیین  اولویتهای تحقیقی در پرستاری کرونا می تواند در تدوین سیاست­ها و نوآوریهای بهداشتی موثر باشد. از طرفی بدون اطلاعات نمی توان پرستاری COVID-۱۹ موجود را ترسیم کرد (۲).
در طی بررسی کلی کمیته تحقیقات کوید ۱۹ کشور  اولویتهای تحقیقاتی کوید ۱۹ در سه حوزه اصلی  مدیریت بالینی و اقدامات بهداشتی و پاسخ های اجتماعی و اقتصادی و هشت حوزه فرعی غربالگری و آزمایش، درمان دارویی، مراقبت های ویژه، پروفیلاکسی، پیش آگهی، مدیریت بالینی اثرات پاندمی بر سلامت، پیشگیری از عفونت و حفاظت فردی مشخص  شده است (۹). اما تا به امروز، علیرغم انبوه فعالیت های تحقیقاتی هیچ رویکرد هماهنگی برای جلب اولویت های پرستاری برای تحقیقات در طول همه گیری کووید-۱۹  وجود نداشته است (۲)، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین اولویت‌های تحقیقاتی پرستاری در همه‌گیری کووید-۱۹  در ایران با تکنیک دلفی طراحی گردید.
 مواد و روش کار : این مطالعه از نوع توصیفی و سنتی دلفی است که به روش پیمایشی (کلاسیک تعدیل شده) جهت تعیین اولویت های پژوهشی پرستاری کرونا انجام گرفت. تکنیک دلفی فرایندی دارای ساختار برای پیش بینی و کمک به تصمیم گیری در طی راندهای پیمایشی، جمع آوری اطلاعات و در نهایت، اجماع گروهی است (۱۰). هـدف از بکـارگیری روش دلفی ، مشخص کردن یک یا طیف محدودی از تخمین­های عددی اولویت­های پژوهشی پرستاری کرونا می باشد.
پس از تصویب طرح در معاونت پژوهشی دانشگاه و تأیید در کمیته اخلاق، پژوهشگر، ابتدا با مرور متـون مرتبط و بهره گیری از نتـایج مطالعات مرتبط با اولویت­های پژوهشی پرستاری کرونا در کشورهای مختلف ، فهرستی از موضوعات و زیر موضوعات پژوهشی و ملاک اولویت بندی آنها را استخراج  گردید (طراحی پرسشنامه). سپس گروه خبرگان به تعداد ۵۵ نفر (با در نظر گرفتن ۲۵ درصد ریزش) به صورت هدفمند از میان افراد مسئول در حوزه پرستاری کرونا شامل اعضای بورد پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و اعضا پرستاری در  ستاد کرونا، سرپرست کلیه مراکز تحقیقاتی و مدیران گروه پرستاری ومعاونین آموزشی تعدادی از  دانشکده های  پرستاری و مامایی شامل تهران، شهید بهشتی، ایران، مشهد، تبریز، اصفهان، یزد، ساری، اهواز، همدان، ارومیه، بندرعباس و زاهدان با حداقل سه سال سابقه کار انتخاب و بعد از استخراج تلفن تماس و آدرس پستی آن ها با رضایت و توافق افراد وارد مطالعه شدند. بعد از تدوین پرسشنامه اولیه و شناسایی گروه خبرگان، مراحـل دلفی اجرا گردید. پرسشنامه طراحی شده به نمونه های واجد شرایط جهت تعیین اولویت موارد طرح شده در پرسشنامه براساس ملاک ها ارسال شد تا نظرات خود را در رابطه با درجه اهمیت از ۱-۳ (کم(۱)- متوسط(۲)- زیاد(۳)) ابراز نمایند. یک سوال باز نیز برای ابراز نمونه­ها از موارد غیر از آنچه در پرسشنامه مطرح شده درنظر گرفته شد. پرسشنامه ها همراه با نامه ای که در آن اهداف طرح، کاربرد نتایج و آخرین مهلت ارسال پاسخ مشخص بود، از طریـق پسـت الکترونیکی و یا حضوری توزیع شد. همچنین با تهیه پرسشنامه انلاین از طریق واتس اپ برای مواردی که پاسخ نداده بودند ارسال گردید.پــس از بازگشــت پرسشنامه ها، تحلیل آنها به روش کمی با تعیین میانگین  و انحراف معیار نمره پاسخ ها برای هر یک از موضوعات انجام شد. محاسبه میانگین امتیـازات بـا کمـک نـرم افـزار آمـاری SPSS ورژن ۲۱ انجام شد. بر اساس تحلیل نتایج مواردی که امتیاز ۲ و بالاتر داده شدند به عنوان اولویت شناخته شد و بر اساس میانگین بالاتر و انحراف معیار کمتر لیست شدند. در مرحله دوم موضوعات مطرح شده در مرحله اول در قالب یک پرسشنامه در اختیار خبرگان قرار گرفت تا درجه توافق خود را با اولویت هر مورد با نمره دهی از ۱تا ۷ تعیین نمایند. در این مرحله چنانچه موضوعات درجه توافق بالاتر از ۵ داشتند در لیست قرار گرفتند. در پایان ایـن مرحلـه، فهرست نهایی اولویت­های پژوهشی پرستاری کوید ۱۹ در ایران استخراج  شد.
ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش : بخش اول شامل ویژگی­های فردی  شامل سن ،جنس، سابقه کاراموزشی و بالینی، نوع مسئولیت، تحصیلات، محل فعالیت، بخش دوم شامل فهرستی از عناوین پژوهشی جهت اولویت بندی با مقیاس نمره ای از ۱تا ۳ و درجه توافق ۷-۱، بخش سوم شامل یک سؤال باز جهت ذکر اولویت بندی عناوین پژوهشی دیگری که به نظر شرکت کننده ها در لیست پیشنهادی نیامده بود. یافته ها: از تعداد ۳۰ نفر افراد دعوت شده در راند اول، ۲۰ نفر مطالعه را تا پایان راند دوم همراهی نمودند. ۵۵ درصد شرکت کنندگان زن و ۴۵ درصد مرد بودند. میانگین سنی نمونه ها ۲/۵۲ سال بود. ۱۰۰ درصد شرکت کنندگان از نظر تخصص، دارای مدرک پرستاری دکترا بودند. از نظر سابقه کاری حرفه ای نمونه ها دارای میانگین ۸/۸ سال سابقه کار بالینی و ۱/۲۳ سال سابقه کار آموزشی داشتند. پیش نویس اولیه لیست اولویت های پژوهشی استخراج شده از اسناد موجود در شش حیطه شامل ۸۷ اولویت بود. ۱۶ مورد در حیطه روانی عاطفی ، ۱۶مورد در حیطه آموزشی پژوهشی، ۱۸ مورد در حیطه مدیریت پرستاری، ۱۳ مورد در حیطه مراقبت پرستاری، ۱۸مورد در حیطه پیشگیری و اپیدمیولوژی و ۶ مورد در حیطه فناوری سلامت قرار گرفت.
در راند اول مطالعه، از تعداد ۵۵ نفر افراد دعوت شده ۳۰ نفر (میزان پاسخ ۵۴ درصد) با پیگیری های مداوم از طریق تماس تلفنی و پیامک طی زمان تعیین شده پرسشنامه­ی راند اول را پاسخ دادند. در این مرحله موضوعاتی که میانگین امتیاز آنها دو یا بالاتر بود، انتخاب و به عنوان اولویت پژوهشی محسوب شدند. اولویت هریک ازموارد با نمره میانگین بالاتر و انحراف معیار کمتر مشخص گردید. همچنین پس از تحلیل کیفی به روش تحلیل محتوی از نظرات مشارکت کنندگان در سوال باز موارد جدیدی در حیطه های مختلف تنظیم و مواردی نیز ادغام گردید. بدین طریق ۱۹ مورد حذف، ۸ مورد ادغام  و ۱۳ مورد اضافه و نهایتا ۷۷ اولویت پژوهشی استخراج و اساس تدوین پرسشنامه ساختارمند راند دوم را تشکیل دادند. در راند دوم مطالعه، با پیگیری های مکرر  ۲۰ نفر (میزان پاسخ ۶۷ درصد) پرسشنامه­ی این مرحله از مطالعه را تکمیل کردند و  درجه توافق  خود را با اولویت­های پژوهشی مطرح شده  از ۱-۷ تعیین کردند. پس از محاسبه میانگین وانحراف معیار هریک ، با توجه به این که تمامی  موضوعات درجه توافق بالاتر از ۵ داشتند در لیست قرار گرفتند.
   نتایج حاصل از مطالعه دلفی در پاسخ به پرسشنامه های راند اول و دوم منجر به تکمیل اولویت ها از ۸۷ اولویت به ۷۷ اولویت نهایی گردید. نهایتا به ترتیب اولویت در هر یک ازشش حیطه روانی عاطفی (۸ مورد)، حیطه آموزشی پژوهشی (۱۶مورد)، حیطه مدیریت پرستاری (۱۶ مورد)، حیطه مراقبت پرستاری (۱۱ مورد)، حیطه پیشگیری و اپیدمیولوژی (۲۱ مورد)،  و حیطه فناوری سلامت مدیریتی (۶ مورد)  لیست گردید.
اولین اولویت در حیطه روانی عاطفی بررسی مسایل روانی اجتماعی و پیامدهای مربوط به آنها در بیماران و خانواده های درگیر با کوید ۱۹، در حیطه آموزشی پژوهشی استراتژی‌های نوآورانه یاددهی-یادگیری و تأثیر بر مراقبت پرستاری در دوران همه‌گیری کووید-۱۹، در حیطه مدیریت پرستاری بکارگیری شواهد علمی در عمل، در حیطه مراقبت پرستاری تجربه بیماران از خدمات پرستاری ارائه شده در دوران کرونا در بخش ، در حیطه پیشگیری و اپیدمیولوژی خطرات شغلی و ایمنی و در حیطه فناوری سلامت مراقبت از راه دور (تله نرسینگ)در طول اپیدمی کووید-۱۹ بود بحث و نتیجه گیری:هدف این مطالعه تعیین اولویتهای پژوهشی پرستاری  کرونا در ایران  به روش دلفی بود. بر اساس نتایج این مطالعه، اولویتهای پژوهشی پرستاری در در شش حیطه روانی عاطفی، آموزشی پژوهشی، مدیریت پرستاری، مراقبت پرستاری، پیشگیری و اپیدمیولوژی و فناوری سلامت تعیین گردید که این اولویت ها می­توانند چارچوبی برای پژوهش در حوزه پرستاری کرونا در سطح کشور باشند. از آنجا که پرستاران در پاسخ به سطح تقاضای خدمات بهداشتی و الگوهای در حال تغییر، نقش های اختصاصی و گسترده ای در برنامه ریزی مراقبت های بهداشتی و ارائه خدمات به عهده دارند، حرفه پرستاری به طور فزاینده ای به عنوان پیشرو در تحقیقات، بالین و سیاست گذاری خدمات بهداشتی محسوب می شود (۱۱). در مطالعه حاضر حیطه های شناسایی شده به عنوان اولویت های پژوهشی، با شکاف­های شناسایی شده در منابع موجود همسو هستند(۲, ۴).
این پژوهش همسو با مطالعات قبلی (۴) نشان داد که سلامت روانی یک حوزه مهم برای پایداری خدمات پرستاری و بهداشتی در طول همه‌گیری است. بار کووید-۱۹ بر کارکنان و بیماران هنوز به طور کامل درک نشده است. با این وجود، شواهد فزاینده ای از تأثیر منفی کووید-۱۹  بر استرس، فرسودگی شغلی و سلامت روانی جمعیت و نیروی کار بهداشتی وجود دارد. به‌علاوه، «آسیب های اخلاقی» متحمل شده توسط کارکنانی که با چالش‌های اخلاقی روبه رو می شوند و ممکن است برای آن‌ها آمادگی نداشته باشند، در کنار نگرانی از مواجهه با موقعیت های جدید بدون آموزش و پشتیبانی کافی، پیچیدگی بیشتری به عرصه بازیابی سلامت روان می‌افزاید (۱۲, ۱۳). مرکز تحقیقاتی سلامت ملی، سلامت روان را به عنوان یک حوزه اولویت شناسایی و معرفی می کنند. پرستاران و بازدیدکنندگان سلامت در موقعیت ایده آلی برای توسعه و ارائه مداخلات روانشناختی متمرکز به بیماران و مردم هستند. به همین ترتیب، مجموعه شواهدی مبنی بر اثرات منفی این بیماری همه‌گیر بر سلامت روان نیروی کار پرستاری در حال ایجاد است، که تحقیقاتی را برای ارتقای تاب‌آوری و رفاه در درازمدت در زمینه شرایط کارکنان از قبل بهینه‌تر ضروری می‌کند(۱۴).از طرفی ، مشکلات روانی و چالش های بهداشتی اجتماعی بی سابقه مربوط به این همه گیری وحشتناک  موضوع مهمی است  که  به تحقیقات علمی بیشتر و ارزیابی  و راه حل های  علم سلامت روان نیازدارد (۱۵). یافته های مطالعه ای نشان داد بدلیل شیوع بالای مشکلات روانی بیماران حتی پس از بهبود از کوید ۱۹ بررسی جامع سلامت روانی جهت ارتقا کیفیت زندگی انان  لازم است (۱۶).  توسعه برنامه های کاربردی از راه دور مراقبت های پرستاری در طول همه گیری و ارائه راهکارهای فناوری اطلاعات در آموزش پرستاری در دوران همه‌گیری کووید-۱۹ اولویت بالایی را در این پزوهش بخود اختصاص داد.نیاز به  تحقیق در مورد فناوری  در پرستاری در ۲۰ سال اخیر بوجود امده است و از ان برای حمایت از مراقبتهای روزانه ،کمک به تعامل و اموزش بیماران استفاده شده است (۵). بنابراین پرستاری از راه دور به یک مؤلفه ضروری برای ارائه مراقبت های پرستاری تبدیل شده است .در طول همه‌گیری کووید-۱۹  مراقبت‌های پرستاری به صورت مستقیم یا مجازی ارائه شده است. اکثریت در حال حاضر در صورت امکان از مراقبت مجازی پرستاری در جامعه استفاده می کنند. بنابراین، مفهوم مراقبت مجازی و مدل مراقبت پرستاری با ارتباطات غیرکلامی، باید توسعه و بررسی شود. (۱۷). همچنین طراحی ابزارهای جدید برای پرستاری از راه دور نیاز به بررسی کیفیت، سهولت و اثربخشی دارد. آمادگی و صلاحیت پرستار در استفاده از فناوری مخابرات باید بررسی شود  علاوه بر این، باید پروتکلی برای ارزیابی و پیگیری بیماران از راه دور ارائه شود (۴).
در طول همه‌گیری کووید-۱۹  مراقبت‌های پرستاری به صورت مستقیم یا مجازی ارائه شده است. اکثریت در حال حاضر در صورت امکان از مراقبت مجازی پرستاری در جامعه استفاده می کنند. بنابراین، مفهوم مراقبت مجازی و مدل مراقبت پرستاری با ارتباطات غیرکلامی، باید توسعه و بررسی شود. علاوه بر این، پرستاری از راه دور به یک مؤلفه ضروری برای ارائه مراقبت های پرستاری تبدیل شده است (۱۷). متأسفانه، شکافی در درک چگونگی ارتباط نظریه‌های پرستاری با عملکرد پرستاری در بحران کووید-۱۹  وجود دارد. شاید بتوانیم مدل‌های مراقبت پرستاری را برای ایجاد محیط‌های درمانی ایجاد کنیم. پیوند نظریه های پرستاری با عملکرد پرستاری در باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد (۴).
آمادگی و صلاحیت پرستار در استفاده از فناوری مخابرات باید بررسی شود. همچنین طراحی ابزارهای جدید برای پرستاری از راه دور نیاز به بررسی کیفیت، سهولت و اثربخشی دارد. دسترسی و کیفیت مراقبت، به ویژه برای جمعیت های محروم، حیاتی خواهد بود. بنابراین توسعه برنامه های کاربردی از راه دور مراقبت های پرستاری در طول همه گیری و ارائه راهکارهای فناوری اطلاعات در آموزش پرستاری در دوران همه‌گیری کووید-۱۹ از موارد اولویت داری بود که در این پژوهش شناسایی گردید علاوه بر این، باید پروتکلی برای ارزیابی و پیگیری بیماران از راه دور ارائه شود (۴). این پژوهش اولویت برای تحقیقات متمرکز، در رابطه با خطرات شغلی و ایمنی (محیط و پرستار و بیماران ) را در حیطه پیشگیری و اپیدمیولوژی برجسته کرد.. سازمان بهداشت جهانی موافق است که رویکردهای جایگزین برای کاهش کمبود تجهیزات حفاظت فردی باید بر اساس شواهد علمی و اصول ارائه مراقبت ایمن باشد (۱۸). این رویکرد بسیار مهم است زیرا نگرانی‌ها در مورد تجهیزات حفاظت فردی ممکن است نه تنها به دلیل مسائل ایمنی فردی پرستاران، بلکه به دلیل سایر بیماران و انتقال ویروس به افراد دیگر خارج از محل کار ایجاد شود (۴). در مطالعه ای به منظور تعیین یک مدل برای اولویتهای پزوهشی در پاندمی کرونا  به لزوم انجام تحقیقات در مورد روانشناسی اجتماعی  جهت برنامه ریزی اقدامات پیشگیرانه تاکید شده است(۱۹) پیشگیری و کنترل از نقشهای اساسی پرستاران بوده  و اموزش انها در این زمینه مهم است (۵)  و در این راستا تصویر پرستاران در جامعه  و رسانه  می تواند  برایفای نقش انها تاثیر بگذارد.
تحقیقات مرتبط با مدیریت منابع انسانی و تجهیزات و مدیریت بحران از اولویت بالایی در این پژوهش برخوردار شد. بدون شک باید از هم اکنون برای آینده ای با تعداد کافی پرستار برنامه ریزی کنیم و کل نیروی پرستاری باید دستمزد بهتری دریافت کنند (۲۰) . همچنین شکاف نسلی برای جایگزینی پرستاران بازنشسته وجود دارد. طراحی مدل های کارکنان و استراتژی های منابع انسانی نوآورانه برای جایگزینی نیروهای جدید ضروری است. علاوه بر این، تعهد سازمانی در میان پرستاران به دلیل حجم کاری بالا، حقوق کم، نسبت بالای بیماران/پرستاران و سایر عوامل نیاز به بررسی بیشتر دارد (۲۱). کمبودنیروی انسانی و  تجهیزات و منابع پزشکی مانند تجهیزات حفاظت فردی دومین مقوله مهمی است که پرستاران در شواهد موجود در مواجهه با کوید ۱۹ بیان نمودند ، این مقوله موجب گسترش عفونت در میان پزشک  و پرستار ومرگ انها شده است (۲۲).
 در دوران همه گیری کووید-۱۹ ، بخــش آمــوزش یکــی از آســیب پذیــر تریــن بخــش هــا بــود (۲۳). بــرای مقابلــه بــا پیامــد هــای ناشــی از تعطیلــی مراکــز آموزشــی و توقــف فراینــد هــای آموزشــی، فراگیـران و اسـاتید در تمـام مقاطـع ناگزیـر بـه اسـتفاده از آموزش مجـازی بـه اشـکال مختلـف شـدند (۲۴). آموزش الکترونیکی در آموزش پرستاری ممکن است بر سلامتی بیماران تأثیرگذار باشد. بر اساس مرور متون بسیاری از دانشجویان بیان کردند که دوره هـای آموزشـی الکترونیکـی از نظـر محتـوا و فراینـد آمـوزش از کیفیـت مطلوبـی برخـوردار نبـوده (۲۵) و بیـن محتـوا و روش آموزشـی و اهـداف دانشـگاهی تناسـب کمـی وجـود دارد (۲۶). مشـکلی دیگــر در ایــن بخــش مربــوط بــه ماهیــت عملــی برخــی واحــد هـای درسـی اسـت کـه اجـرای آن بـه صـورت مجـازی امـکان پذیـر نیسـت (۲۷). بنابراین استراتژی‌های نوآورانه یاددهی-یادگیری ، استفاده از تجربه دانشجویان و اساتید از آموزش از راه دور و آموزش به بیمار و خانواده آنها، تدوین راهنما )گایدلاین (آموزشی از موارد اولویت داری است که باید مورد توجه و مدنظر قرار گیرد.
پیشنهاد می گردد که اولویت های پژوهشی شناسایی شده در هر یک از حیطه ها به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرند همچنین تحقیقات پرستاری در دوران پسا کرونا  نیز با توجه به تاثیرات این پاندمی در حوزه های روانی و اجتماعی بر پرستاران و بیماران  ادامه یابد
 

---

چکیده
زمینه و هدف: تبعیت از رفتارهای پیشگیرانه بهترین روش کنترل­کننده­ی گسترش ویروس کووید-۱۹ در دانشجویان پرستاری است. مطالعه حاضر با هدف بررسی پیش­بینی تبعیت دانشجویان پرستاری از رفتارهای پیشگیرانه از ابتلا به ویروس کووید-۱۹ بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی  انجام شد.
روش بررسی: مطالعه توصیفی-مقطعی حاضر، در سال ۱۳۹۹، با مشارکت ۲۲۵ دانشجوی پرستاری از دانشگاه علوم پزشکی  مازندران با روش در دسترس و با استفاده از لینک گوگل فرم در فضای مجازی انجام شد. ابزار جمع­آوری داده­ها پرسشنامه استاندارد بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با روش کمی و کیفی به دست آمد. داده ها با آمار توصیفی و همچنین پیش­بینی بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی، با رگرسیون ساده و تعدیل شده انجام شد.
 یافته‌ها: میانگین نمره تبعیت دانشجویان پرستاری از رفتارهای پیشگیری از ابتلا به کووید- ۱۹ ، (۵/۴ SD=)۳۹بود. رگرسیون تک متغیره نشان داد، متغییر­های سن(۰۰۱/۰ > P ) ، جنسیت(۰۰۱/۰ > P ) ، مقطع تحصیلی(۰۰۱/۰ > P ) ، وضعیت اقتصادی(۰۱۵/۰P= ) راهنمای عمل(۰۰۱/۰ > P ) ، منافع درک شده(۰۰۱/۰ > P )  و خود­کارآمدی(۰۰۲/۰ P=)  پیش­بینی کننده تبعیت از رفتارهای پیشگیرانه از ابتلا به کووید۱۹ بودند.  در رگرسیون چند متغییره فقط متغییرهای  جنسیت (۰۰۱/۰ > P ) ، راهنمای عمل(۰۳۲/۰ P=) و منافع درک شده(۰۳۳/۰)  به عنوان پیش­بینی­کننده نهایی باقی ماندندکه در مجموع ۶/۲۲ درصد از تغییرات را ­بینی کردند.

نتیجه‌گیری: نتایج، جنسیت، راهنمای عمل و منافع درک­شده را به عنوان پیش­بینی­کننده نهایی رفتارهای پیشگیرانه از ابتلا به کووید-۱۹نشان داد. بر این اساس، کاربست مدل اعتقاد بهداشتی به عنوان یک راهنمای مناسب، در پیشگیری و کنترل بیماریهایی مانند کووید-۱۹ در دانشجویان پرستاری توصیه می­­شود.
 

---

چکیده
زمینه و هدف: هدف اصلی این تحلیل، ارائه درکی از منزلت حرفه ای پرستاری به عنوان یک مفهوم است.
روش بررسی: تعیین اینکه کدام پرستاران دارای منزلت حرفه ای هستند، نیاز به تعریف و تبیین روشن ابعاد مختلف این مفهوم دارد. لذا پژوهش حاضر با هدف تبیین مفهوم منزلت حرفه ای در پرستاری انجام شد. از روش واکر و اوانت برای تعیین ویژگی های تعریف کننده مفهوم استفاده شد. نتیجه بررسی متون موجود در پایگاه‌های PubMed، SCOPUS، ScienceDirect، Google Scholar و Magiran با کلید واژه های منزلت حرفه ای و پرستاری بدون محدودیت زمانی و بر اساس معیارهای ورود ۲۴ مقاله بود.
یافته ها: منزلت حرفه ای در پرستاری تعریف شد. از ویژگی های تعیین کننده این مفهوم می توان به موقعیت اجتماعی، درآمد و حقوق، رضایت شغلی، استقلال در تصمیم گیری، تعهد حرفه ای، اعتماد به نفس، تحصیلات و آموزش مستمر اشاره کرد. همچنین شامل موقعیت اجتماعی موثر در ارتقای تعهد حرفه ای و استقلال در تصمیم گیری در پرستاران است که در نهایت منجر به ارائه خدمات مراقبت ایمن برای بیماران می شود..
نتیجه گیری: نتایج تجزیه و تحلیل در این پژوهش می تواند تصویری عینی و قابل درک از منزلت حرفه ای پرستاری ارائه دهد و گامی موثر در جهت آموزش، تقویت، سنجش و توسعه این مفهوم در جهت ارائه خدمات پرستاری با کیفیت و ایمن توسط پرستاران باشد.

---

مقدمه: پرستاران در باندمی COVID-۱۹ تحت شرایط فشارزایی قرار گرفتند که لزوم مداخلات روان‌شناختی- حمایتی را ضروری ساخته است. هدف این مطالعه تعیین اثربخشی بستۀ آموزشی-درمانی مبتنی بر انعطاف‌پذیری روان‌شناختی بر کیفیت زندگی‌کاری و سلامت عمومی پرستاران COVID-۱۹ بود.
مواد و روش‌ها: این پژوهش یک کار آزمایی بالینی یک‌سو کور بود. بر اساس مصاحبه بالینی از جمعیت ۱۲۰ نفرِ پرستاران شاغل در بیمارستان‌ عیسی بن مریم سانتر کووید ۱۹ شهر اصفهان در زمستان ۱۳۹۹، ۳۰ نفر انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی به دو گروه کنترل و مداخله تخصیص یافتند. ابزار مطالعه پرسشنامه کیفیت زندگی‌کاری والتون و پرسشنامه سلامت عمومی(PHQ) و بستۀ آموزشی-درمانی مواجهۀ ایمن روان‌شناختی مبتنی بر انعطاف‌پذیری روان‌شناختی بود. داده‌ها در نرم‌افزار آماری ۲۴ SPSS  با روش تحلیل کوواریانس تک متغیره تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها: میانگین نمرات کیفیت زندگی و سلامت عمومی دو گروه قبل از مطالعه تفاوت معنادار آماری نداشت (p>۰,۰۵). بعد از مداخله میانگین نمرات کیفیت زندگی گروه آزمایش و کنترل به ترتیب ۷/۷۴ و ۶/۷۲ بود که تفاوت آماری معناداری نداشت ولی نمرات میانگین سلامت عمومی گروه آزمایش و گروه کنترل  به ترتیب ۷/۳۱ و ۸/۳۸ بود که تفاوت آماری معناداری داشت.
نتیجه‌گیری: کاربرد بسته آموزشی درمانی مبتنی بر انعطاف‌پذیری روان‌شناختی توانسته است بر مؤلفه‌های سلامت عمومی پرستاران تأثیر مثبت و معناداری داشته باشد؛ ازاین‌رو توجه به این بسته‌های آموزشی در برنامه‌ریزی آموزشی و سیاست‌گذاری‌های مدیریت پرستاری پیشنهاد می‌شود.
 

---

ممقدمه: پرستاری یکی از مشاغل استرس زا است و استرس شغلی می تواند بر جنبه های مختلف زندگی از جمله گرایش به فرزندآوری تاثیرگذار باشد. در حالی که سیاست های جمعیتی کشور به سمت تشویق به فرزندآوری رفته است. از آنجایی که بیشتر جامعه پرستاری را زنان تشکیل می دهند و بیشترین بار فرزندآوری بر دوش زنان است؛ مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط استرس شغلی پرستاری و گرایش به فرزندآوری در پرستاران زن صورت گرفت.
روش ‌بررسی: در این مطالعه توصیفی همبستگی ۲۲۰ نفر از پرستاران زن شاغل در مراکز آموزشی درمانی شهر همدان سال ۱۴۰۲ که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از سه پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، مقیاس استرس پرستاری و پرسشنامه گرایش به باروری در زنان به روش خودگزارشی جمع آوری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی با SPSS-۲۲ انجام شد.
یافته‌ها: میانگین نمره استرس شغلی پرستاری (۲۳/۲۱±۱۱/۸۵) و گرایش به فرزندآوری (۸۱/۱۵±۰۰/۴۳) در محدوده متوسط بود. بین استرس شغلی پرستاری و گرایش به فرزندآوری همبستگی معکوس معنی داری وجود داشت (۰۰۱/۰>p، ۰۸۱/۰-=r). تعداد زیاد شیفت شب، سابقه کاری کم، وضعیت استخدامی ناپایدار و تحصیلات کارشناسی ارشد به طور معنی داری با افزایش استرس شغلی و کاهش گرایش به فرزندآوری مرتبط بودند (۰۰۱/۰>p).
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد با افزایش استرس شغلی پرستاری، گرایش به فرزندآوری در پرستاران زن کاهش می یابد. بنابراین به منظور تشویق جامعه پرستاری به فرزندآوری پیشنهاد می شود تمهیداتی جهت کاهش استرس های شغلی آنان اتخاذ شود.