مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف: اهمیت کار آزمایشگاههای تشخیص طبی و نتایج بدست آمده از آزمایش هایی که در آن انجام می گیرد ارتباط مستقیم با سلامت جامعه دارد. این تحقیق با هدف تعیین نوع و میزان وقوع خطای انسانی در مرحله پذیرش و جواب دهی در کارکنان قسمت پذیرش و جوابدهی آزمایشگاههای تشخیص طبی بیمارستان های دولتی، خصوصی و نظامی کشور انجام گردید.

روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع مقطعی و به شکل توصیفی تحلیلی بوده که طی آن تعداد 183 نفر از کارکنان آزمایشگاههای تشخیص طبی بیمارستان های دولتی، خصوصی و نظامی شهرهای تهران و تبریز وارد مطالعه گردیدند. جمع آوری داده ها به روش خود اظهاری و با استفاده از  فرم محقق ساخته ( فرم گزارش داوطلبانه خطای انسانی) صورت گرفت. در ابتدا با استفاده از روش آنالیز شناختی وظایف نیازهای شناختی وظایف استخراج و خطاهای محتمل در انجام آنها تعیین گردیده و بر اساس آن فرم اختصاصی گزارش داوطلبانه خطای انسانی طراحی و بین افراد توزیع گردید. بعد از گذشت 6 ماه، کلیه فرم های تکمیل شده جمع آوری و داده های گزارش شده با استفاده از نرم افزار آماری17  SPSSو آزمون های آماری نظیر کای دو تحلیل شد.

یافته ها: با توجه به نتایج بدست آمده، گروه مورد مطالعه جمعیتی جوان (میانگین سنی 92/6 ±86/33 سال ) با سابقه کار نسبتاً پایین (72/6 ± 75/7 سال) هستند. نتایج آنالیز شناختی وظایف 14 نوع خطای انسانی را در وظایف مورد مطالعه نشان داد. یافته های حاصل از فرم های گزارش خطا نشان داد که 93% از پرسنل مورد مطالعه حداقل یک مورد خطا در بازه زمانی تحقیق گزارش کردند و در مجموع تعداد 1188 خطا در بازه زمانی مورد نظر گزارش شد. نرخ گزارش خطا در مرحله پذیرش 4/57% و در مرحله جواب دهی 6/42% به دست آمد.

نتیجه گیری: با توجه به تنوع و تعداد نسبتا بالای خطاهای گزارش شده و اهمیت نقش خطای آزمایشگاهی در دیگر مراحل تشخیص و درمان، لازم است خطای انسانی در تمام مراحل آنالیز آزمایشگاهی به دقت ثبت شده و در راستای به حداقل رساندن آن اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه تقویت شوند.