مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف: برنامه‌ریزی برای افزایش تولید و تمایل به افزایش کارایی نیروی انسانی در سازمان‌های تولیدی بدون برآورد هزینه‌های اقتصادی وارد بر سازمان سبب می‌شود که ارزش واقعی ایمنی در محیط کار نادیده گرفته شود. از میان هزینه های مختلف یک سازمان تولیدی، موضوع ارتقای ایمنی کارکنان از طریق کاهش مخاطرات احتمالی، منجر به تحمیل هزینه‌هایی می شود که اغلب با بی میلی کارفرمایان مواجه شده و سعی وافر آنها را برای کاهش چنین هزینه هایی در پی خواهد داشت. هدف از این مطالعه، تعیین میزان عددی ارزش ایمنی از دیدگاه کارکنان پالایشگاه از طریق برآورد میزان مبلغی است که کارکنان جهت تحمل شرایط ناایمن در محیط کار مایلند دریافت نمایند که این مبلغ می‎تواند معادل اهمیت پیشگیری از حوادث و ارتقاء ایمنی در محیط کار از منظر نیروی کار تلقی گردد.

روش بررسی: در این پژوهش با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM) و با بررسی میزان تمایل به دریافت (WTA) کارکنان در ازاء چشم‌پوشی از بهبود شرایط ایمنی محیط‌کار، ارزش اقتصادی ارتقای ایمنی در شرکت پالایش نفت اصفهان از دیدگاه کارکنان برآورد گردیده است. بدین منظور و با هدف تشکیل بازاری فرضی برای ایمنی به عنوان کالایی غیرمبادله‌ای، پرسشنامه ویژه‌ای‌ طراحی و داده‌های اختصاصی مرتبط با ارزش ایمنی از منظر 140 نفر از کارکنان واحدهای عملیاتی، طی دو مرحلۀ پیش آزمون و آزمون نهایی در سال 1393 جمع آوری شده و مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته‌اند.  

یافته‌ها: با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش، میانگین تمایل به دریافت (WTA) هر یک از کارکنان به ازای یک ماه فعالیت در محل پالایشگاه معادل 2 میلیون و پانصد هزار ریال برآورد شد. همچنین کل ارزش اقتصادی برآورد شده برای ایمنی در پالایشگاه اصفهان به ازاء 1300 نفر پرسنل رسمی شاغل در واحدهای عملیاتی، معادل 39 میلیارد ریال برآورد گردیده و با توجه به مجموع هزینه سالیانه ایمنی پالایشگاه که معادل 6 میلیارد و 700 میلیون ریال تعیین گردیده، مشخص شد از دیدگاه کارکنان، ارزش اقتصادی ارتقای ایمنی پالایشگاه معادل 5.8 برابر بیش از هزینه‌های فعلی اختصاص داده شده در برنامه‌های بهبود شرایط ایمنی محیط کار، بوده است.

نتیجه‌گیری: براساس چنین رویکردی، ضرورت بازنگری در بودجه سالیانه موردنیاز برای اجرای اقدامات ایمنی در شرکت مورد مطالعه مطرح شده و از نقطه نظر اقتصادی، تمرکز برجستجوی شرایط بهینه از نظر کارآئی بازاری و اثربخشی هزینه‌ای مربوط به اقدامات ایمنی، اهمیت می‌‌یابد.