مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف:
کاهش آلاینده ها هوا برای حفظ سلامتی انسان و محیط زیست مهم است. اعمال اقدامات کنترلی و استفاده از دستگاه ها و تجهیزات فنی و موثر جهت دستیابی به استراتژی کنترل آلودگی ضرورت دارد. از گام های مهم در کنترل آلودگی انتخاب تجهیزات کنترلی مناسب است. انتخاب تجهیزات کنترلی مناسب به دلیل انتشار آلاینده های کمتر ، کاهش تخریب و هزینه های زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت. یکی از چالش های مدیریتی در حال حاضر انتخاب تجهیزات کنترلی مناسب مبتنی بر معیارهای اقتصادی، فنی و زیست محیطی است. هدف تحقیق حاضر انتخاب تکنولوژیهای کنترل آلودگی هوا با در نظر داشتن معیارهای اقتصادی ، اجتماعی، فنی و اجرایی مناسب است. انتخاب تجهیزات کنترلی مناسب و موثر یک فاکتور کلیدی در پیشگیری از هدر رفت سرمایه های مالی و انسانی است.
روش بررسی:
در این تحقیق برای انتخاب تجهیزات کنترلی مناسب و مدیریت آلودگی از روش تصمیم گیری چند معیاره مبتنی بر فازی تاپسیس استفاده شده است. وزن معیارهای تحقیق یعنی معیارهای هزینه ، راندمان تصفیه ،اندازه ، هزینه نگهداری و قابلیت  طراحی و ساخت  بر اساس روش شانون آنتروپی مشخص شد. تکنولوژیهای کنترل آلودگی هوا با استفاده از تکنیک فازی تاپسیس و بر اساس معیارهای ذکر شده پس از محاسبه ضریب نزدیکی، اولویت بندی و رتبه بندی شدند.
یافته­ ها:
نتایج نشان می دهد وزن نهایی معیارهای تحقیق بر اساس نظرات افراد خبره با کمک تکنیک آنتروپی شانون به تفکیک هر آلاینده متفاوت است. میزان اهمیت معیار "راندمان تصفیه کنندگی"، با ضریب وزنی ( 378/0 ) برای آلاینده NO_X حداکثر وزن را به خود اختصاص داده است . تکنولوژی پلاسمای سرد با ضریب وزنی (نزدیکی) 8129/0 به عنوان مناسب ترین تکنولوژی تصفیه برای آلاینده NO_X در صنایع پتروشیمی شناخته شد. با توجه به راندمان تصفیه موثر و انتخابی این تکنولوژی در خصوص آلاینده NO_X ، مصرف انرژی  بسیار کم و ایمن بودن راکتور به دلیل آمپراژ بسیار کم بعنوان گزینه منتخب و مناسب تعیین شده است. پلاسمای شیمیایی به دلیل گران بودن کاتالیست های انتخابی و تولید محصولات جانبی و ناخواسته به عنوان اولویت دوم انتخاب شده است.کاتالیست با ضریب (نزدیکی) 9194/0 برای کنترل SO_X و تکنولوژی پلاسمای سرد با ضریب (نزدیکی) 9679/0 بهترین تکنولوژی های کنترلی بر اساس معیارهای تحقیق شناسایی شدند.
نتیجه گیری :
ناکارآمد بودن نگرش تک بعدی برای تصمیم گیری درست ناکارآمد بوده و جامع نگری برای اتخاذ بهترین تصمیم ها و شیوه های مدیریتی انکار ناپذیر است. تکنیک تاپسیس فازی روشی قابل اعتماد برای دستیابی به تکنولوژی موثر و کار آمد بر اساس معیارهای مختلف و چندگانه است. در این تحقیق، انتخاب تکنولوژیهای کنترل آلودگی مناسب برای آلاینده های NO_X، SO_X وCO با استفاده از تکنیک تاپسیس آدرس داده شد. شناسایی ، اولویت بندی و انتخاب تکنولوژی ها ی مناسب کم هزینه و موثر در زمینه کنترل آلاینده های زیست محیطی بر اساس معیارهای موثر لزوم صرف بهینه منابع پروژه است. بنابراین طرح های کنترلی با کارایی موثر با تاکید بر تکنولوژی های نوین و کارآمد باید تعیین و شناسایی شود.