مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف : تعیین مقدار ملاتونین به علت غلظت پایین آن و بعلاوه وجود سایر ترکیبات مشابه در مایعات بدن ، یک چالش جدی برای آنالیست ها بوده است. آماده سازی نمونه قبل از انجام آنالیز دستگاهی برای تعیین مقدار ملاتونین در نمونه های مختلف یک امر اجتناب ناپذیر می باشد. این مطالعه به دنبال روشی جدید با صحت و دقت بالا بود که بتواند با استفاده از تجهیزات موجود در آزمایشگاه های معمولی برای تعیین سطوح جزیی ملاتونین در بزاق بعنوان شاخص ریتم سیرکادین در انسان مورد استفاده قرار گیرد. به همین منظور به بهینه سازی روش میکرو استخراج مایع-مایع پخشی(Disspersive Liquid-Liquid Microextraction) که تاکنون برای ملاتونین بزاقی استفاده نشده بود پرداخته شد.

روش بررسی : مطالعه حاضر یک مطالعه کاربردی می باشد. مرحله بهینه سازی شامل بررسی هشت عامل موثر بر روش DLLME  بود. از این میان هفت مورد آنها در چهار سطح و صرفا pH  در پنج سطح مورد بررسی قرار گرفت و مقادیر بهینه تعیین شدند. همچنین اعتبار سنجی روش بهینه سازی شده  بصورت روز به روز به مدت شش روز متوالی و شش بار در یک روز با محاسبه ضریب تغییرات برای سه غلظت 50، 100و 250 پیکوگرم بر میلی لیتر انجام گردید.

یافته ها: مقادیر بهینه برای هرکدام از عوامل مورد بررسی بدست آمد. صحت و دقت روش بهینه سازی شده با محاسبه مقادیر ضریب تغییرات سه غلظت نام برده بررسی شد.تکرارپذیری روز به روز به ترتیب 29/6، 39/2 و 82/1 و برای تکرارپذیری در یک روز  به ترتیب 49/4، 68/2 و 83/1 می باشد.

نتیجه گیری:  با توجه به مقادیر ضریب تغییرات بدست آمده، روش بهینه سازی شده از صحت و دقت مناسبی برخوردار بوده است. با وجود اینکه بهینه سازی عوامل موثر در استخراج باید به تناسب آنالیت مدنظر صورت گیرد، اما این متغییر ها را می توان برای ترکیبات شیمیایی مشابه  با اندکی تغییرات استفاده کرد.