مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف: بررسی کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن باعث به‌ وجود آمدن یک دیدگاه کلی از وضعیت سلامت و ارائه راهکارهای مربوط به سیاست‌گزاری و برنامه‌ریزی‌های بهداشتی می‌شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط مدت زمان خواب و کیفیت زندگی، با کنترل اثر مجموعه مهمی از متغیرهای دموگرافیک، سبک زندگی و شغلی در جمعیت کارکنان کارخانه ذوب آهن اصفهان انجام شده‌است.

 روش‌ بررسی: در یک مطالعه مقطعی در سال 1394 تعداد 3063 نفر از کارکنان ذوب‌آهن اصفهان به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. پرسش‌نامه‌های کیفیت زندگی  ( EQ-5D )، استرس شغلی،  فعالیت فیزیکی (IPAQ) و اطلاعات جمعیت شناختی مورد استفاده قرار گرفتند. تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل رگرسیون کلاس پنهان در نرم‌افزار Mplus7 صورت گرفت.

یافته‌ها: میانگین (انحراف معیار) سن و مدت زمان خواب شرکت‌کنندگان به ترتیب، (31/7) 74/36 سال و (17/1)11/7 ساعت و 5/91 درصد مرد می‌باشند. افراد مورد بررسی از نظر کیفیت زندگی به دو دسته کیفیت زندگی بالا (7/79 درصد) و کیفیت زندگی پایین (3/20 درصد) کلاس‌بندی شدند.  در این پژوهش  با افزایش مدت زمان خواب، کیفیت زندگی نیز افزایش می‌یابد؛ به‌گونه‌ای که نسبت بخت (فاصله اطمینان95%  نسبت بخت) برای مدت زمان خواب، (3/1 – 12/1)  2/1 می‌باشد. بعد از تعدیل مجموعه مهمی از متغیرهای مخدوش‌گر باز هم رابطه مثبت و معنی‌داری بین مدت زمان خواب با کیفیت زندگی بالا مشاهده شد که نسبت بخت (فاصله اطمینان95%  نسبت بخت)، (3/1 – 1/1) 2/1 گزارش شده‌است بدین صورت که به‌ازاء یک ساعت افزایش در مدت‌زمان خواب شانس عضویت در کلاس کیفیت زندگی بالا 20 درصد افزایش یافت.

نتیجه‌گیری: با بهبود سبک زندگی، کیفیت زندگی و میزان رضایت از زندگی افزایش می‌یابد؛ بنابراین شناسایی نحوه اثرگذاری عوامل مرتبط با کیفیت زندگی در چنین جمعیت خاصی باعث می‌شود که از طریق تمرکز مداخله‌ها و توصیه‌های بهداشتی به‌صورت خاص در حوزه عوامل یادشده، برنامه‌ها به‌صورت درست جهت‌دهی شوند تا شرایط استرس‌زا برای این افراد تعدیل و درنتیجه کیفیت زندگی و بهره‌وری افزایش یابد.