زارعی اسماعیل، محمدفام ایرج، آزاده محمد علی، خاکزاد نیما، میزرایی مصطفی. ارزیابی پویا ریسک در سیستمهای فرآیندی شیمیایی با شبکه بیزین. سلامت كار ايران. 1397; 15 (3) :103-117
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2176-fa.html
دانشگاه علوم پزشکی همدان ، mohammadfam@umsha.ac.ir
چکیده: (6224 مشاهده)
زمینه و هدف: سیستمهای فرآیندی بخاطر شرایط حاد عملیاتی و حجم بسیار زیاد مواد قابل اشتعال و انفجار همواره بستر حوادث فاجعه آمیز متعددی بودهاند. ارزیابی ریسک ابزاری سودمند جهت طراحی استراتژیهای کارآمد جهت پیشگیری و کنترل این حوادث میباشد. روشهای کلاسیک ارزیابی ریسک دارای نواقص عمده از جمله عدم قطعیت در نتایج و ماهیت کاملاً استاتیک میباشند، لذا در این مطالعه از یک رویکرد پویا و کمی جهت ارزیابی ریسک ایمنی ایستگاههای تقلیل فشار گاز شهری استفاده شده است.
روش بررسی: ابتدا براساس استاندارد شرکت توتال (GS EP SAF 253) سناریو رویداد مرجع (CE) تعیین گردید، سپس مدلسازی کیفی و کمی پویا مدل علت – پیامد سناریو با استفاده از شبکه بیزین (BN) انجام گرفت، در ادامه از توانایی استدلال استقرایی و قیاسی این شبکهها استفاده گردید. پیامدهای مختلف سناریو با استفاده از نرم افزار PHAST 7.11 مورد مدلسازی و ارزیابی قرار گرفت. در پایان ریسک پیامدهای سناریو محاسبه و بهروز رسانی و ارزشیابی شد.
یافته ها: 43 رویداد ریشهای در وقوع سناریو رویداد مرجع ایستگاههای مورد مطالعه شناسایی گردید. از مجموع علل شناسایی شده به ترتیب بیشترین سهم را شکستهای انسانی (85%)، شکستهای فرآیندی (10%) و شکستهای مکانیکی (5%) در وقوع سناریو حادثه داشتند. احتمال وقوع سناریو 2-10× 11/7 محاسبه گردید و موانع ایمنی بخصوص شیرهای توقف اضطراری نقش قابل توجهای در کاهش شدت پیامدهای نهایی داشتند. ریسک هر سه پیامد نهایی سناریو رویداد مرجع یعنی آتش فورانی، آتش ناگهانی و انفجار ابربخار در ناحیه غیر قابل قبول قرار گرفت.
نتیجه گیری: استفاده از شبکههای بیزین یک مدل سازی گرافیکی کیفی و کمی جامع و پویا از فرآیند وقوع سناریو حادثه فراهم میآورد. قابلیت استدلال قیاسی این شبکهها قادر به کاهش عدم قطعیت و بهروز رسانی احتمال وقوع رویدادهای ریشهای و پیامدهای نهایی میباشد. استفاده از آن به همراه مدلسازی پیامد، منجر به یک ارزیابی ریسک کمی پویا و دقیقتر و کاربردی تر در واحدهای فرآیندی میگردد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
ارزیابی و مدیریت ریسک دریافت: 1396/4/11 | پذیرش: 1396/11/23 | انتشار: 1397/6/3