صبوری حمیده، علیزاده سید شمس الدین، مسافری محمد، صفائیان عبدالرسول. بررسی شاخصهای سنجش عملکرد ایمنی پیمانکاران در پروژههای عمرانی: مطالعه مروری. سلامت كار ايران. 1399; 17 (1) :280-293
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2611-fa.html
گروه آمار زیستی و اپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران ، SAFETYCLASS2@GMAIL.COM
چکیده: (3172 مشاهده)
زمینه و هدف: سنجش عملکرد ایمنی پیمانکاران فرصتی برای مدیران و تصمیمگیرندگان در زمینه انتخاب پیمانکار فراهم میکند تا بتوانند از اصول ایمنی به عنوان عاملی موثر در انتخاب پیمانکاران استفاده کنند. پروژههای عمرانی در بسیاری از کشورها به دست پیمانکاران انجام میشوند و میزان بروز حادثه در این صنعت بسیار بالاست. صنعت ساخت و ساز به علت استفاده از دستگاهها و تجهیزات پیچیده، روشهای مدرن ساخت و ساز، ساختار سازمانی موقت و استفاده چند رشتهای و چند منظوره (چند وظیفه) از نیروی کاری خود یک محیط کاری پیچیده را ایجاد میکند. بنابراین ایمنی محیط کار در صنعت ساخت و ساز نیاز به توجه بالایی دارد. بهبود استانداردهای ایمنی سازمانهای قراردادی با نظارت مستمر و بازنگری عملکرد ایمنی آنها ممکن میباشد. سازمانها جهت رسیدن به اهداف ایمنی و اهداف سیستم مدیریت ایمنی، نیازمند یک چارچوب منطقی برای سنجش عملکرد ایمنی میباشد تا میزان اثربخشی سازمان را در پیشگیری از حوادث در طول زمان بسنجد. این مطالعه با هدف بررسی شاخصهای سنجش عملکرد ایمنی پیمانکاران انجام شده است.
روش بررسی: در این مطالعه مقالات چاپ شده در پایگاه داده Science Direct از ابتدای سال 2005 تا پایان سال 2017 در ارتباط با موضوع سنجش عملکرد ایمنی پیمانکاران پروژههای عمرانی بررسی شدند و مقالاتی که در عنوان، خلاصه و یا در کلید واژهها دارای کلمات "عملکرد ایمنی" و "ساخت و ساز" بودند انتخاب گردیدند. در مجموع 145 مقاله در جست و جوی اولیه یافت شدند و پس از بررسی دقیقتر در عنوان و خلاصه مقالات 54 مقاله مرتبط با هدف مطالعه، مورد بررسی قرار گرفتند. مقالات انتخاب شده بر اساس معیارهای مختلف مانند: عنوان مقاله، سال انتشار، نام مجله، کشور نویسنده اصلی مقاله و روش استفاده شده برای ارزیابی عملکرد ایمنی پیمانکاران ساخت و ساز طبقهبندی شدند.
یافته ها: روشهای سنجش عملکرد ایمنی به دو دسته روشها یا شاخصهای گذشته نگر یا متاخر و شاخصهای پیشرو تقسیمبندی میشوند. روشهای گذشتهنگر شامل نرخ حوادث و نرخ رویدادها، هزینه حوادث و نرخ شبه حوادث میباشد. روشهای پیشرو شامل ارزیابی ریسک، رفتار ایمنی و فرهنگ ایمنی میباشند. از بررسی 54 مقاله نهایی انتخاب شده ، مشخص شد که در بیشتر مقالات به دو شاخص نرخ حوادث (29 مقاله) و نرخ رویداد (19 مقاله) پرداخته شده است و پس از این دو شاخص به ترتیب بیشترین مقالات به شاخصهای رفتار ایمنی، نرخ شبه حوادث، فرهنگ ایمنی، ارزیابی ریسک، شرایط ناایمن، نرخ تعدیل تجربی و هزینههای ایمنی جهت سنجش عملکرد ایمنی پرداختهاند. با گذر زمان استفاده از شاخصهای پیشرو در کنار شاخصهای گذشتهنگر در مطالعات این حوزه افزایش پیدا کرده است. بیشترین تعداد مقالات در حوزه عملکرد ایمنی پیمانکاران در مجله Safety Science چاپ شده و مربوط به کشورهای آمریکا و چین است.
نتیجه گیری: نمیتوان گفت یکی از شاخصهای سنجش عملکرد ایمنی نسبت به دیگری برتر است بلکه انتخاب یکی از این شاخصها بستگی به هدف سنجش عملکرد ایمنی و منابع اطلاعاتی در دسترس دارد. این مقاله میتواند به عنوان یک منبع اطلاعاتی مفید برای کارفرمایان و مدیران پروژههای عمرانی جهت ارزیابی عملکرد ایمنی پیمانکاران این حوزه سودمند باشد.
نوع مطالعه:
كاربردي |
موضوع مقاله:
ایمنی دریافت: 1397/8/21 | پذیرش: 1398/2/2 | انتشار: 1399/4/16