دوره 17، شماره 1 - ( 1399 )
جلد 17 شماره 1 صفحات 935-924 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
moshki M, alami A, fallahi M, sarvari khah H. Applying the PRECEDE-PROCEED model to promote preventive behaviors of musculoskeletal disorders in computer users. ioh 2020; 17 (1) :924-935
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2790-fa.html
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2790-fa.html
مشکی مهدی، عالمی علی، فلاحی مجید، سروری خواه حسن. بکارگیری الگوی پرسید -پروسید در ارتقای رفتارهای پیشگیری کننده از اختلالات اسکلتی- عضلانی در کاربران یارانه. سلامت كار ايران. 1399; 17 (1) :924-935
دانشگاه علوم پزشکی گناباد ، h.hse132@gmail.com
چکیده: (2850 مشاهده)
زمینه و هدف: امروزه استفاده از کامپیوتر در هر کاری ضروری شده و کمتر شغلی را میتوان یافت که درآن برای انجام وظایف از کامپیوتر استفاده نشود. کار با کامپیوتر در مدت طولانی در شرایط استاتیک و وضعیت بدنی نامناسب ممکن است منجر به اختلالات اسکلتی –عضلانی شود. کاربران رایانه با توجه به ماهیت کاری خود، شیوع زیادی از اختلالات اسکلتی –عضلانی را گزارش میکنند. از مهمترین استراتژیهای پیشگیری از ابتلا به اختلالات اسکلتی –عضلانی مرتبط با کار آموزش است. جهت کسب نتایج مفید و موثر، آموزش میبایست بر مبنای نظریهها و الگوهای تغییر رفتار طراحی گردد. لذا این پژوهش با هدف بکارگیری الگوی پرسید- پروسید در ارتقای رفتارهای پیشگیری کننده از اختلالات اسکلتی –عضلانی در کاربران رایانه انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی تصادفی شاهددار 110نفر از کاربران رایانه ای انتخاب شدند. پس از بررسی انجام شده و تعیین ریسک فاکتورهای ایستگاه های کاری مورد بررسی با روش ارزیابی سریع تنش اداری (ROSA)، کاربرانی که دارای سطح احتمال خطر زیاد ابتلا به اختلالات اسکلتی –عضلانی بودند و ایستگاه کاری آنها به اقدامات اصلاحی و مداخله ای نیاز داشت، وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد نوردیک، چک لیست ارزیابی سریع تنش اداری و پرسشنامه محقق ساخته بر اساس سازه های الگوی آموزشی پرسید- پروسید بود. روایی و پایایی پرسشنامه محقق ساخته در مطالعه مقدماتی بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده از تکمیل اولیه پرسشنامه ها، مداخله آموزشی مناسب که شامل کتابچه آموزشی و فیلم‌های آموزشی در خصوص حرکات کششی و اصلاحی، آموزش و تمرین‌های صحیح نشستن در حین کار با رایانه بود، طراحی و در گروه آزمون اجرا شد. قبل و بعد از مداخله، داده ها در نرم افزار SPSS.24 با استفاده از آزمون های توصیفی (میانگین، انحراف معیار، تعداد و درصد) و آزمون های تحلیلی (آزمون من ویتنی، کای اسکوئر و ویلکاکسون) تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: نتایج پرسشنامه نوردیک نشان داد که شیوع علائم اختلالات اسکلتی–عضلانی در کاربران رایانه به ترتیب در کمر (60درصد)، گردن (58درصد) و شانه (51درصد) از دیگر اندام های بدن بیشتر بود. تفاوت معنا داری بین شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در دو گروه مورد بررسی وجود نداشت. قبل از مداخله بین میانگین نمرات نهایی ROSA، نمرات متغیرهای الگوی آموزشی پرسید –پروسید از قبیل عوامل مستعدکننده، عوامل تقویت کننده و عوامل قادر کننده در دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد. پس از انجام مداخلات آموزشی بین میانگین نمره نهایی ROSA و اجزاء آن (0001/0p=) و همچنین میانگین نمرات عوامل مستعدکننده (آگاهی و نگرش)، عوامل تقویت کننده و عوامل قادر کننده الگوی پرسید-پروسید در دو گروه تفاوت معنادار مشاهده شد (0001/0p=).
نتیجه گیری: طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی ارگونومیک منطبق با اجزای روش ROSA بر اساس الگوی پرسید-پروسید با تغییر در عوامل مستعدکننده (آگاهی و نگرش)، عوامل تقویت‌کننده و عوامل قادر کننده کاربران رایانه نسبت به ارتقای رفتارهای پیشگیری‌کننده از اختلالات اسکلتی –عضلانی مؤثر است و میتوان از آن به‌عنوان چارچوبی جهت طراحی مداخلات آموزشی برای کاربران رایانه استفاده کرد.
روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی تصادفی شاهددار 110نفر از کاربران رایانه ای انتخاب شدند. پس از بررسی انجام شده و تعیین ریسک فاکتورهای ایستگاه های کاری مورد بررسی با روش ارزیابی سریع تنش اداری (ROSA)، کاربرانی که دارای سطح احتمال خطر زیاد ابتلا به اختلالات اسکلتی –عضلانی بودند و ایستگاه کاری آنها به اقدامات اصلاحی و مداخله ای نیاز داشت، وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد نوردیک، چک لیست ارزیابی سریع تنش اداری و پرسشنامه محقق ساخته بر اساس سازه های الگوی آموزشی پرسید- پروسید بود. روایی و پایایی پرسشنامه محقق ساخته در مطالعه مقدماتی بررسی شد. بر اساس نتایج به دست آمده از تکمیل اولیه پرسشنامه ها، مداخله آموزشی مناسب که شامل کتابچه آموزشی و فیلم‌های آموزشی در خصوص حرکات کششی و اصلاحی، آموزش و تمرین‌های صحیح نشستن در حین کار با رایانه بود، طراحی و در گروه آزمون اجرا شد. قبل و بعد از مداخله، داده ها در نرم افزار SPSS.24 با استفاده از آزمون های توصیفی (میانگین، انحراف معیار، تعداد و درصد) و آزمون های تحلیلی (آزمون من ویتنی، کای اسکوئر و ویلکاکسون) تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: نتایج پرسشنامه نوردیک نشان داد که شیوع علائم اختلالات اسکلتی–عضلانی در کاربران رایانه به ترتیب در کمر (60درصد)، گردن (58درصد) و شانه (51درصد) از دیگر اندام های بدن بیشتر بود. تفاوت معنا داری بین شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در دو گروه مورد بررسی وجود نداشت. قبل از مداخله بین میانگین نمرات نهایی ROSA، نمرات متغیرهای الگوی آموزشی پرسید –پروسید از قبیل عوامل مستعدکننده، عوامل تقویت کننده و عوامل قادر کننده در دو گروه تفاوت معناداری مشاهده نشد. پس از انجام مداخلات آموزشی بین میانگین نمره نهایی ROSA و اجزاء آن (0001/0p=) و همچنین میانگین نمرات عوامل مستعدکننده (آگاهی و نگرش)، عوامل تقویت کننده و عوامل قادر کننده الگوی پرسید-پروسید در دو گروه تفاوت معنادار مشاهده شد (0001/0p=).
نتیجه گیری: طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی ارگونومیک منطبق با اجزای روش ROSA بر اساس الگوی پرسید-پروسید با تغییر در عوامل مستعدکننده (آگاهی و نگرش)، عوامل تقویت‌کننده و عوامل قادر کننده کاربران رایانه نسبت به ارتقای رفتارهای پیشگیری‌کننده از اختلالات اسکلتی –عضلانی مؤثر است و میتوان از آن به‌عنوان چارچوبی جهت طراحی مداخلات آموزشی برای کاربران رایانه استفاده کرد.
واژه‌های کلیدی: کاربران رایانه، الگوی پرسید-پروسید، اختلالات اسکلتی –عضلانی مرتبط با کار، ارزیابی سریع تنش اداری
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
