مجله علمی پژوهشی

  زمینه و هدف: مشاغل اداری از جمله مشاغلی هستند که شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در آنها بالا می­باشد. نشستن طولانی مدت، کار با کامپیوتر، حرکات تکراری، پوسچرهای استاتیک و شرایط محیطی نامطلوب می­تواند عامل ایجاد کننده این اختلالات باشد. شیوع بالای اختلالات اسکلتی- عضلانی، ارزیابی ارگونومیک محیط کار و بهبود شرایط برای این گروه شغلی را ضروری می نماید. طراحی چک لیست و محاسبه ی شاخص­های ارگونومیک و به کارگیری آنها می­تواند در این ارزیابی مفید باشد. این مطالعه با هدف تعیین شیوع علائم اختلالات اسکلتی- عضلانی در کارکنان اداری، ارزیابی ارگونومیک محیط کار و همچنین تعیین عوامل موثر در وقوع این اختلالات انجام شده است.

  روش بررسی: در این مطالعه که بر روی 400 نفر از کارکنان اداری انجام گرفت جهت تعیین میزان شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی از پرسشنامه نوردیک استفاده شد. با استفاده از چک لیست ارگونومیک طراحی شده، شاخص های ارگونومیک برای این افراد محاسبه و عوامل خطر شناسایی گردید. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم­افزار SPSS (Ver 12.0) و با استفاده از آزمونهای t-test ، Chi-square و آزمون نسبت­ها انجام گرفت.

  یافته­ها: نتایج مطالعه نشان داد که نواحی کمر و گردن به ترتیب با 49 و 47 درصد دارای بیشترین میزان شیوع علایم در بین کارکنان اداری مورد مطالعه بوده است. نتایج نشان دادند که ارتباط معنی داری بین شاخص ارگونومیک محاسبه شده و اختلالات در نواحی مختلف بدن وجود دارد (05/0 P< ). میانگین این شاخص در افرادی که از این اختلالات رنج می برند کمتر بوده و درنتیجه وضعیت نا مطلوب ارگونومیک را نشان می داد. با محاسبه نسبت برتری ( OR ) نیز نشان داده شد که در این مطالعه شرایط غیر ارگونومیک با 05/0 P< عاملی موثر در افزایش شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی بوده است. 3/53 درصد از کارکنان در اولویت اول اقدامات اصلاحی (یعنی لزوم انجام هر چه سریعتر اقدامات اصلاحی) قرار گرفتند. پوسچر نامطلوب و طراحی نامناسب ایستگاه کار از عوامل خطر شناخته شدند.

  نتیجه گیری: با توجه به اینکه عمده مشکلات ارگونومیک در این محیط کار دفتری، پوسچر نامطلوب و طراحی نامناسب ایستگاه کار می باشد، بنابراین هرگونه اقدام اصلاحی باید بر این موارد متمرکز شود. نامناسب بودن ارتفاع میز و محل قرار گرفتن مانیتور و صفحه کلید، نامناسب بودن فاصله مانیتور از فرد، عدم وجود فضای کافی برای پاها در زیر میز، نامناسب بودن محل قرارگیری تلفن و دیگر لوازم اداری بر روی میز، عدم تنظیم پذیری شیب سطح نشستنگاه و پشتی صندلی، زیاد بودن عمق صندلی و نامناسب بودن موقعیت مانیتور نسبت به پنجره ها از فاکتورهایی هستند که می بایست در اصلاح ایستگاه کار این افراد مورد توجه قرار گیرد.