مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف: مدل‌های ارزیابی عملکرد، مبنای سنجش و بهبود سیستم‌های مدیریتی هستند. طراحی مدل‌های ارزیابی عملکرد با ویژگیها و نیازمندی‌های خاصّ استفاده کنندگان آن گره خورده است. هدف پژوهش پاسخگویی به نیاز یکی از بنگاه‌های بزرگ کشور مبنی بر ارائه مدلی علمی‌کاربردی جهت ارزیابی عملکرد مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) از نظر تطابق با استراتژی‌های سازمان بوده است.

 روش بررسی: این پژوهش یک پژوهش کیفی مبتنی بر روش مطالعه موردی است که به گزارش نحوه ارزیابی عملکرد استراتژیک سیستم مدیریت HSE در یک بنگاه بزرگ فعال در حوزه انرژی می‌پردازد. با مطالعه استانداردها و مدل‌های موجود در حوزه سیستم‌های مدیریت HSE، مدل ارزیابی عملکرد استراتژیک مدیریت HSE در قالب چارچوب کارت امتیاز متوازن (BSC) طراحی شد. این مدل پس از بحث و بررسی و مصاحبه‌های عمیق با 3 تن از مدیران و مشاوران HSE سازمان مورد مطالعه با استراتژیهای کلان بنگاه تطبیق یافت و پس از تایید نهایی، فرم‌های ارزیابی مدل به همراه راهنمای امتیازدهی به ممیزان تحویل و پس از ممیزی خارجی، امتیاز بنگاه در عملکرد استراتژیک HSE محاسبه شد.

یافته‌ها: سازمان مورد مطالعه بر اساس ارزیابی ممیزان، امتیاز 9/63 از 100 را کسب نمود. بر اساس امتیازات تفصیلی برای هریک از شاخص‌های مدل، سازمان مذکور از نگاه استراتژیک در لایه «فرآیندهای مدیریت HSE» عملکرد بسیار مطلوبی داشته ولی عملکرد آن در لایه «رشد و یادگیری» بخصوص در حوزه‌های سرمایه انسانی و سرمایه اطلاعاتی قابل بهبود است.

نتیجه گیری: مدل طراحی شده در این پژوهش، امکان تعیین جایگاه HSE در تحقق اهداف استراتژیک بنگاه مورد مطالعه را فراهم نمود و میزان نقش آفرینی راهبردی HSE را برای این سازمان مشخص ساخت. نتایج مطالعه موردی نشان داد که مدل طراحی شده در این پژوهش دارای نقاط ضعفی است که باید در پژوهش‌های آتی برطرف گردد لکن نقطه شروعی برای اندازه گیری اثرات استراتژیک HSE در سازمان‌هاست.