مجله علمی پژوهشی

زمینه و هدف: فرودگاه­ها و مناطق پروازی اطراف آنها از حساس­ترین و پرخطر­ترین مناطق برای پرواز یک هواپیما است. توسعه صنعت هواپیمایی در دهه‌های اخیر و بکارگیری فناوری­ها ، فرآیندهای اجرایی و زیر ساخت­های جدید، در این صنعت، در کنار خلق فرصت­های جدید، خطراتی نیز در بر داشته است که ایمنی فعالیت‌های این حوزه را تهدید می‌نماید. یکی از راه‌های کنترل و کاهش خطرات این صنعت، شناسایی و مدیریت عوامل ایجاد ریسک است. بر این اساس، هدف اصلی این تحقیق، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل ایجاد ریسک برای عملیات هواپیما در فرودگاه و مناطق اطراف آن  می‌باشد.

روش بررسی: روش تحقیق توصیفی- پیمایشی است. ابزار اصلی گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه می‌باشد. پرسش‌نامه دارای 22 گویه و در قالب 4 بُعد اصلی عوامل انسانی، محیطی، سخت‌افزاری و نرم‌افزاری طراحی شده است.  پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ مقدار 80/0 محاسبه شده و روایی پرسشنامه نیز از طریق روایی محتوایی، سازه‌ای و ضریب لائوشه تایید شده است. جامعه آماری تحقیق کارکنان بخش هوانوردی – خلبانان و کارکنان مراقبت پرواز-  فرودگاه‌های استان تهران به تعداد 420 نفر بودند که بر اساس جدول مورگان تعداد 201 نفر از آن‌ها به عنوان نمونه اقدام به تکمیل پرسشنامه نمودند. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار 19 SPSS و مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شده است.

یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد که عوامل انسانی، نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بر ایجاد ریسک برای عملیات هواپیما در فرودگاه و مناطق اطراف آن تاثیری مثبت و معنادار دارد و میزان تاثیرگذاری عوامل انسانی 90/0، عوامل محیطی 78/0، عوامل سخت‌افزاری 69/0 و در نهایت عوامل نرم‌افزاری 52/0 است.

نتیجه‌گیری: یافته ­های تحقیق، ضرورت ارتقای سطح ایمنی در فرودگاه‌ها و مناطق پروازی اطراف آن‌ها را از طریق:  تدوین و پیاده سازی نظام مدیریت ایمنی، توسعه دانش و فرهنگ ایمنی کلیه عوامل انسانی، تجهیز فرودگاه‌ها به سامانه‌های جدید هوانوردی و هم‌چنین هماهنگی با سایر دستگاه‌های ذیربط به منظور جلوگیری از ایجاد ظرفیت‌های خطر بالقوه در اطراف فرودگاه­ها را نمایان می سازد.