دوره 18، شماره 1 - ( 1400 )
جلد 18 شماره 1 صفحات 88-75 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: 38880
Ethics code: IR.TUMS.SPH.REC.1397.061
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Pourbabaki R, Khadem M, Samiei S, amirkhanloo F, Shahtaheri S J. Role of rosemary officinalis in hepatotoxicity induced by Chlorpyrifos sub-chronic exposure in rats. ioh 2021; 18 (1) : 6
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2799-fa.html
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2799-fa.html
پوربابکی رضا، خادم منیره، سمیعی سجاد، امیرخانلو فاطمه، شاه طاهری سید جمال الدین. سمیت کبدی و استرس اکسیداتیو ناشی از سم کلرپیریفوس در موش صحرایی: اثر حفاظتی عصاره رزماری در مواجهات تحت مزمن. سلامت كار ايران. 1400; 18 (1) :75-88
استاد، گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران ، shahtaheri@tums.ac.ir
چکیده: (2412 مشاهده)
زمینه و هدف: کلرپیریفوس یکی از پر مصرف ترین سموم ارگانوفسفره است که به‌طور عمومی در دنیا استفاده می‌شود. این سم علاوه بر مهار آنزیم کولین استراز، در القاء استرس اکسیداتیو و افزایش اکسیدآن‌ها نیز نقش دارد. از طرفی عصاره گیاه رزماری یک ماده آنتی‌اکسیدانی است و نقش محافظت کننده ای در برابر رادیکال های آزاد ایفاء می کند. بنابراین هدف از انجام این مطالعه، بررسی پیشگیری از آسیب کبدی ناشی از مواجهه با سم تجاری کلرپیریفوس در نتیجه مصرف عصاره رزماری به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی این گیاه می‌باشد.
روش بررسی: در این مطالعه از 30 راس موش صحرایی نر نژاد ویستار با محدوده وزنی 200-220 گرم استفاده شد. در ابتدا حیوانات به‌طور تصادفی به پنج گروه (هر گروه 6 سر) تقسیم شدند. پنج گروه شش تایی شامل، گروه کنترل تیمار با آب مقطر به صورت تزریق درون صفاقی، گروه مواجهه با کلرپیریفوس به صورت تزریق درون صفاقی (دوز mg/kg 5/13)، گروه مواجهه با عصاره رزماری به صورت خوراکی و توسط گاواژ (غلظت mg/kg100)، گروه مواجهه توام با سم به صورت تزریق درون صفاقی (دوز mg/kg 5/13)و رزماری به صورت خوراکی و توسط گاواژ (غلظت mg/kg 100) ، گروه مواجهه همزمان سم به صورت تزریق درون صفاقی و رزماری به صورت خوراکی و توسط گاواژ (غلظت mg/kg 200 خوراکی)، به‌عنوان گروه‌های مورد مطالعه انتخاب شدند. بعد از 30 روز متوالی، موش‌ها وزن و کشته شدند و بافت کبد جهت بررسی‌های هیستوپاتولوژی و تغییرات سطح مالون دی آلدئید و فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز مورد بررسی قرار گرفت. جهت سنجش سطح مالون دی آلدئید، دستگاه الایزا ریدر مدل بیوتیک بر روی طول موج 535 نانومتر و جهت سنجش سطح فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز، دستگاه بر روی طول موج 412 نانومتر تنظیم شد. سپس داده‌های حاصل توسط نرم‌افزار آماری SPSS 22 و روش آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه One-way ANOVA و به دنبال آزمون آماری Tukey مورد تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گرفتند و تفاوت میانگین‌ها در سطح P<0.05 معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته ها: طبق تست های آماری گروه مواجهه یافته با عصاره رزماری نتایج مشابه گروه کنترل یافت شد اما در گروه مواجهه یافته با کلرپیریفوس این سم به‌طور معنی‌داری باعث تغییر در میزان فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز و مالون دی آلدئید نسبت به گروه کنترل و همچنین آسیب‌هایی از جمله آشفتگی در چیدمان سلول‌ها، افزایش فضای سینوزوئیدها، نکروز سلول‌های کبدی و ادم سیاهرگ مرکزی در بافت کبد می‌شود در حالیکه مواجهه همزمان با کلرپیریفوس و عصاره رزماری به‌طور معنی‌داری باعث بهبود فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز و سطح مالون دی آلدئید و همچنین کاهش آسیب ناشی از کلرپیریفوس می‌گردد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج فوق به نظر می رسد که سم کلرپیریفوس به واسطه تولید رادیکال‌های آزاد، تنش اکسیداتیو و تضعیف دفاع آنتی‌اکسیدانی باعث آسیب سلولی و تغییرات ساختاری در بافت کبد موش‌های صحرایی می‌شود. درحالی‌که عصاره رزماری به دلیل دارا بودن ترکیبات آنتی‌اکسیدان باعث افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدانی، کاهش میزان پراکسیداسیون لیپیدی و محافظت در برابر آسیب کبدی ناشی از ماده سمی کلرپیریفوس می‌گردد.
روش بررسی: در این مطالعه از 30 راس موش صحرایی نر نژاد ویستار با محدوده وزنی 200-220 گرم استفاده شد. در ابتدا حیوانات به‌طور تصادفی به پنج گروه (هر گروه 6 سر) تقسیم شدند. پنج گروه شش تایی شامل، گروه کنترل تیمار با آب مقطر به صورت تزریق درون صفاقی، گروه مواجهه با کلرپیریفوس به صورت تزریق درون صفاقی (دوز mg/kg 5/13)، گروه مواجهه با عصاره رزماری به صورت خوراکی و توسط گاواژ (غلظت mg/kg100)، گروه مواجهه توام با سم به صورت تزریق درون صفاقی (دوز mg/kg 5/13)و رزماری به صورت خوراکی و توسط گاواژ (غلظت mg/kg 100) ، گروه مواجهه همزمان سم به صورت تزریق درون صفاقی و رزماری به صورت خوراکی و توسط گاواژ (غلظت mg/kg 200 خوراکی)، به‌عنوان گروه‌های مورد مطالعه انتخاب شدند. بعد از 30 روز متوالی، موش‌ها وزن و کشته شدند و بافت کبد جهت بررسی‌های هیستوپاتولوژی و تغییرات سطح مالون دی آلدئید و فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز مورد بررسی قرار گرفت. جهت سنجش سطح مالون دی آلدئید، دستگاه الایزا ریدر مدل بیوتیک بر روی طول موج 535 نانومتر و جهت سنجش سطح فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز، دستگاه بر روی طول موج 412 نانومتر تنظیم شد. سپس داده‌های حاصل توسط نرم‌افزار آماری SPSS 22 و روش آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه One-way ANOVA و به دنبال آزمون آماری Tukey مورد تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گرفتند و تفاوت میانگین‌ها در سطح P<0.05 معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته ها: طبق تست های آماری گروه مواجهه یافته با عصاره رزماری نتایج مشابه گروه کنترل یافت شد اما در گروه مواجهه یافته با کلرپیریفوس این سم به‌طور معنی‌داری باعث تغییر در میزان فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز و مالون دی آلدئید نسبت به گروه کنترل و همچنین آسیب‌هایی از جمله آشفتگی در چیدمان سلول‌ها، افزایش فضای سینوزوئیدها، نکروز سلول‌های کبدی و ادم سیاهرگ مرکزی در بافت کبد می‌شود در حالیکه مواجهه همزمان با کلرپیریفوس و عصاره رزماری به‌طور معنی‌داری باعث بهبود فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز و سطح مالون دی آلدئید و همچنین کاهش آسیب ناشی از کلرپیریفوس می‌گردد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج فوق به نظر می رسد که سم کلرپیریفوس به واسطه تولید رادیکال‌های آزاد، تنش اکسیداتیو و تضعیف دفاع آنتی‌اکسیدانی باعث آسیب سلولی و تغییرات ساختاری در بافت کبد موش‌های صحرایی می‌شود. درحالی‌که عصاره رزماری به دلیل دارا بودن ترکیبات آنتی‌اکسیدان باعث افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدانی، کاهش میزان پراکسیداسیون لیپیدی و محافظت در برابر آسیب کبدی ناشی از ماده سمی کلرپیریفوس می‌گردد.
شماره‌ی مقاله: 6
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
سم شناسی شغلی
دریافت: 1399/2/25 | پذیرش: 1399/10/4 | انتشار: 1399/10/13
دریافت: 1399/2/25 | پذیرش: 1399/10/4 | انتشار: 1399/10/13
فهرست منابع
1. 1. Yahia D, Ali MF. Assessment of neurohepatic DNA damage in male Sprague-Dawley rats exposed to organophosphates and pyrethroid insecticides. Environmental Science and Pollution Research. 2018:1-14. [DOI:10.1007/s11356-018-1776-x]
2. Ramin Sabet M, Pourhossein M, Khadem M, Omidi F, Golbabaei F, J. SS. Development of dispersive liquid-liquid micro-extraction procedure for trace determination of pesticide diazinon in urine samples. JHSW. 2019;8(4):359-70. [DOI:10.18502/ijph.v48i10.3498]
3. Pourbabaki R, Khadem M, Samiei S, Hasanpour H, Shahtaheri SJ. The protective effect of rosemary in mitigating oxidative stress induced by Chlorpyrifos in rat kidney. Journal of Health and Safety at Work. 2020;10(2):24-9.
4. Balali-Mood M, Moshiri M, Alizadeh A. Nerve agents OP In: Balali-Mood M and Abdollahi M. Basic and Clinical Toxicology of Organophosphorous Compounds, Londan Springer. 2014:177-212. [DOI:10.1007/978-1-4471-5625-3]
5. Ahmad MZ, Khan A, Javed MT, Hussain I. Impact of chlorpyrifos on health biomarkers of broiler chicks. Pesticide biochemistry and physiology. 2015;122:50-8. [DOI:10.1016/j.pestbp.2014.12.024]
6. Lee I, Eriksson P, Fredriksson A, Buratovic S, Viberg H. Developmental neurotoxic effects of two pesticides: Behavior and biomolecular studies on chlorpyrifos and carbaryl. Toxicology and applied pharmacology. 2015;288(3):429-38. [DOI:10.1016/j.taap.2015.08.014]
7. Yanai J, Brick-Turin Y, Dotan S, Langford R, Pinkas A, Slotkin TA. A mechanism-based complementary screening approach for the amelioration and reversal of neurobehavioral teratogenicity. Neurotoxicology and teratology. 2010;32(1):109-13. [DOI:10.1016/j.ntt.2009.02.001]
8. Alaa-Eldin EA, El-Shafei DA, Abouhashem NS. Individual and combined effect of chlorpyrifos and cypermethrin on reproductive system of adult male albino rats. Environmental Science and Pollution Research. 2017;24(2):1532-43. [DOI:10.1007/s11356-016-7912-6]
9. Ventura C, Zappia C, Lasagna M, Pavicic W, Richard S, Bolzan A, et al. Effects of the pesticide chlorpyrifos on breast cancer disease. Implication of epigenetic mechanisms. The Journal of steroid biochemistry and molecular biology. 2018. [DOI:10.1016/j.jsbmb.2018.09.021]
10. Eaton DL, Daroff RB, Autrup H, Bridges J, Buffler P, Costa LG, et al. Review of the toxicology of chlorpyrifos with an emphasis on human exposure and neurodevelopment. Critical reviews in toxicology. 2008;38(sup2):1-125. [DOI:10.1080/10408440802272158]
11. Gündüz E, Ülger BV, İbiloğlu İ, Ekinci A, Dursun R, Zengin Y, et al. Glutamine provides effective protection against deltamethrin-induced acute hepatotoxicity in rats but not against nephrotoxicity. Medical science monitor: international medical journal of experimental and clinical research. 2015;21:1107. [DOI:10.12659/MSM.893180]
12. Avci B, Bilge SS, Arslan G, Alici O, Darakci O, Baratzada T, et al. Protective effects of dietary omega-3 fatty acid supplementation on organophosphate poisoning. Toxicology and industrial health. 2017. [DOI:10.1177/0748233717737646]
13. Ahmed MM, Zaki NI. Assessment the ameliorative effect of pomegranate and rutin on chlorpyrifos-ethyl-induced oxidative stress in rats. Nature and Science. 2009;7(10):49-61.
14. Saoudi M, Hmida IB, Kammoun W, Rebah FB, Jamoussi K, Feki AE. Protective effects of oil of Sardinella pilchardis against subacute chlorpyrifos-induced oxidative stress in female rats. Archives of environmental & occupational health. 2018;73(2):128-35. [DOI:10.1080/19338244.2017.1317627]
15. Kalantary S, Pourbabaki R, Jahani A, Sadeghi Yarandi M, Samiei S, Jahani R. Development of a decision support system tool to predict the pulmonary function using artificial neural network approach. Concurrency and Computation: Practice and Experience.e6258.
16. Ma P, Wu Y, Zeng Q, Gan Y, Chen J, Ye X, et al. Oxidative damage induced by chlorpyrifos in the hepatic and renal tissue of Kunming mice and the antioxidant role of vitamin E. Food and chemical toxicology. 2013;58:177-83. [DOI:10.1016/j.fct.2013.04.032]
17. Rolo AP, Teodoro JS, Palmeira CM. Role of oxidative stress in the pathogenesis of nonalcoholic steatohepatitis. Free radical biology and medicine. 2012;52(1):59-69. [DOI:10.1016/j.freeradbiomed.2011.10.003]
18. Brent J, Burkhart K, Dargan P, Hatten B, Megarbane B, Palmer R, et al. Critical care toxicology: diagnosis and management of the critically poisoned patient: Springer; 2017. [DOI:10.1007/978-3-319-17900-1]
19. Robertson V. The assessment of potential insecticidal plants for local use in rural highland Ecuador: University of British Columbia; 2010.
20. Mansour SA, Mossa A-TH. Oxidative damage, biochemical and histopathological alterations in rats exposed to chlorpyrifos and the antioxidant role of zinc. Pesticide Biochemistry and Physiology. 2010;96(1):14-23. [DOI:10.1016/j.pestbp.2009.08.008]
21. Tripathi S, Srivastav AK. Liver profile of rats after long-term ingestion of different doses of chlorpyrifos. Pesticide biochemistry and physiology. 2010;97(1):60-5. [DOI:10.1016/j.pestbp.2009.12.005]
22. El-Hossary GG, Mansour SM, Mohamed AS. Neurotoxic effects of chlorpyrifos and the possible protective role of antioxidant supplements: an experimental study. Journal of Applied Sciences Research. 2009(September):1218-22.
23. Raina R, Verma P, Pankaj N, Kant V, Prawez S. Protective effect of ascorbic acid on oxidative stress induced by repeated dermal application of cypermethrin. Toxicol Environ Chem. 2010;92:947-53. [DOI:10.1080/02772240903174781]
24. Raina R, Baba NA, Verma PK, Sultana M, Singh M. Hepatotoxicity induced by subchronic exposure of fluoride and chlorpyrifos in Wistar rats: Mitigating effect of ascorbic acid. Biological trace element research. 2015;166(2):157-62. [DOI:10.1007/s12011-015-0263-1]
25. Sepand MR, Soodi M, Hajimehdipoor H, Soleimani M, Sahraei E. Comparison of neuroprotective effects of Melissa officinalis total extract and its acidic and non-acidic fractions against a β-induced toxicity. Iranian journal of pharmaceutical research: IJPR. 2013;12(2):415.
26. Hassani S, Sepand M, Jafari A, Jaafari J, Rezaee R, Zeinali M, et al. Protective effects of curcumin and vitamin E against chlorpyrifos-induced lung oxidative damage. Human & experimental toxicology. 2015;34(6):668-76. [DOI:10.1177/0960327114550888]
27. Kalantary S, Jahani A, Pourbabaki R, Beigzadeh Z. Application of ANN modeling techniques in the prediction of the diameter of PCL/gelatin nanofibers in environmental and medical studies. RSC advances. 2019;9(43):24858-74. [DOI:10.1039/C9RA04927D]
28. Grissa I, Ezzi L, Chakroun S, Mabrouk A, Saleh AB, Braham H, et al. Rosmarinus officinalis L. ameliorates titanium dioxide nanoparticles and induced some toxic effects in rats' blood. Environmental Science and Pollution Research. 2017;24(13):12474-83. [DOI:10.1007/s11356-017-8848-1]
29. Nusier MK, Bataineh HN, Daradkah HM. Adverse effects of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) on reproductive function in adult male rats. Experimental biology and medicine. 2007;232(6):809-13.
30. de Almeida Gonçalves G, de Sá-Nakanishi AB, Comar JF, Bracht L, Dias MI, Barros L, et al. Water soluble compounds of Rosmarinus officinalis L. improve the oxidative and inflammatory states of rats with adjuvant-induced arthritis. Food & function. 2018. [DOI:10.1039/C7FO01928A]
31. Posadas S, Caz V, Largo C, De la Gandara B, Matallanas B, Reglero G, et al. Protective effect of supercritical fluid rosemary extract, Rosmarinus officinalis, on antioxidants of major organs of aged rats. Experimental gerontology. 2009;44(6-7):383-9. [DOI:10.1016/j.exger.2009.02.015]
32. Hosseini N, Malekirad A, Changizi Ashtiani S, Nazemi MJSJ. Free radicals scavenging activity of essential oils and different fractions of methanol extract of zataria multiflora, salvia officinalis, rosmarinus officinalis, mentha pulegium and cinnamomum zeylanicum. 2012;20(1):28-38.
33. Shoja N, Dianat M, Hoseyni Nik S, Ramazani GJJBUMS. The evaluation of the protective effects of the hydroalcoholic extract of rosemary (Rosmarinus Officinalis L.) on ventricular arrhythmias in Rats. 2015;17(5):66-72.
34. Valimehr S, Sanjarian F, Sharafi A, Sabouni F. A reliable and efficient protocol for inducing genetically transformed roots in medicinal plant Nepeta pogonosperma. Physiology and Molecular Biology of Plants. 2014;20(3):351-6. [DOI:10.1007/s12298-014-0235-5]
35. Toshio N. Nerve membrane Na+ channels as targets of insecticides. Trends in Pharmacological Sciences. 1992;13:236-41. [DOI:10.1016/0165-6147(92)90075-H]
36. Altun S, Özdemir S, Arslan H. Histopathological effects, responses of oxidative stress, inflammation, apoptosis biomarkers and alteration of gene expressions related to apoptosis, oxidative stress, and reproductive system in chlorpyrifos-exposed common carp (Cyprinus carpio L.). Environmental Pollution. 2017;230:432-43. [DOI:10.1016/j.envpol.2017.06.085]
37. Voorhees JR, Rohlman DS, Lein PJ, Pieper AA. Neurotoxicity in preclinical models of occupational exposure to organophosphorus compounds. Frontiers in neuroscience. 2017;10:590. [DOI:10.3389/fnins.2016.00590]
38. Aly N, Kawther E-G, Mahmoud F, El-Sebae AK. Protective effect of vitamin C against chlorpyrifos oxidative stress in male mice. Pesticide Biochemistry and Physiology. 2010;97(1):7-12. [DOI:10.1016/j.pestbp.2009.11.007]
39. Yu L, Perret J, Davy B, Wilson J, Melby C. Antioxidant properties of cereal products. Journal of Food Science. 2002;67(7):2600-3. [DOI:10.1111/j.1365-2621.2002.tb08784.x]
40. Pandey P, Doerksen RJ. New drugs from natural products around the world. Pharm Sci. 2016;22:215-6. [DOI:10.15171/PS.2016.34]
41. Karami Z, Mirzaei H, Emam-Djomeh Z, Mahoonak AS, Khomeiri M. Effect of harvest time on antioxidant activity of Glycyrrhiza glabra root extract and evaluation of its antibacterial activity. International Food Research Journal. 2013;20(5):2951.
42. ElMazoudy RH, Attia AA, El-Shenawy NS. Protective role of propolis against reproductive toxicity of chlorpyrifos in male rats. Pesticide biochemistry and physiology. 2011;101(3):175-81. [DOI:10.1016/j.pestbp.2011.09.003]
43. Vurmaz A, Duman R, Sabaner MC, Ertekin T, Bilir A. Antioxidant Effects of Piperine In In-vivo Chick Embryo Cataract Model Induced by Steroids. Cutaneous and ocular toxicology. 2019(just-accepted):1-26. [DOI:10.1080/15569527.2019.1570521]
44. Yonar ME. Chlorpyrifos-induced biochemical changes in Cyprinus carpio: Ameliorative effect of curcumin. Ecotoxicology and environmental safety. 2018;151:49-54. [DOI:10.1016/j.ecoenv.2017.12.065]
45. Pham-Huy LA, He H, Pham-Huy C. Free radicals, antioxidants in disease and health. International journal of biomedical science: IJBS. 2008;4(2):89.
46. Yahia D AM. Assessment of neurohepatic DNA damage in male Sprague-Dawley rats exposed to organophosphates and pyrethroid insecticides. Environmental Science and Pollution Research. 2018 1-4. [DOI:10.1007/s11356-018-1776-x]
47. Yazdinezhad A, Abbasian M, Hojjat Hosseini S, Naserzadeh P, Agh‐Atabay AH, Hosseini MJ. Protective effects of Ziziphora tenuior extract against chlorpyrifos induced liver and lung toxicity in rat: Mechanistic approaches in subchronic study. Environmental toxicology. 2017;32(9):2191-202. [DOI:10.1002/tox.22432]
48. Mohamed WR, Mehany AB, Hussein RMJEt, pharmacology. Alpha lipoic acid protects against chlorpyrifos-induced toxicity in Wistar rats via modulating the apoptotic pathway. 2018;59:17-23. [DOI:10.1016/j.etap.2018.02.007]
49. Zahran E, Risha E, Awadin W, Palić D. Acute exposure to chlorpyrifos induces reversible changes in health parameters of Nile tilapia (Oreochromis niloticus). Aquatic toxicology. 2018;197:47-59. [DOI:10.1016/j.aquatox.2018.02.001]
50. Botsoglou N, Taitzoglou I, Zervos I, Botsoglou E, Tsantarliotou M, Chatzopoulou P. Potential of long-term dietary administration of rosemary in improving the antioxidant status of rat tissues following carbon tetrachloride intoxication. Food and chemical toxicology. 2010;48(3):944-50. [DOI:10.1016/j.fct.2010.01.004]
51. Crissman JW, Goodman DG, Hildebrandt PK, Maronpot RR, Prater DA, Riley JH, et al. Best practices guideline: toxicologic histopathology. Toxicologic Pathology. 2004;32(1):126-31. [DOI:10.1080/01926230490268756]
52. Mansour SA-K, Gamet-Payrastre L. Ameliorative effect of vitamin E to mouse dams and their pups following exposure of mothers to chlorpyrifos during gestation and lactation periods. Toxicology and industrial health. 2016;32(7):1179-96. [DOI:10.1177/0748233714548207]
53. Acker CI, Souza ACG, dos Santos MP, Mazzanti CM, Nogueira CW. Diphenyl diselenide attenuates hepatic and hematologic toxicity induced by chlorpyrifos acute exposure in rats. Environmental Science and Pollution Research. 2012;19(8):3481-90. [DOI:10.1007/s11356-012-0882-4]
54. Akhtar N, Srivastava M, Raizada R. Assessment of chlorpyrifos toxicity on certain organs in rat, Rattus norvegicus. J Environ Biol. 2009;30(6):1047-53.
55. Anadon A, Martinez-Larranaga MR, Martinez MA, Ares I, Garcia-Risco MR, Senorans FJ, et al. Acute oral safety study of rosemary extracts in rats. Journal of food protection. 2008;71(4):790-5. [DOI:10.4315/0362-028X-71.4.790]
56. Uchendu C, Ambali SF, Ayo JO, Esievo KA. The protective role of alpha-lipoic acid on long-term exposure of rats to the combination of chlorpyrifos and deltamethrin pesticides. Toxicology and industrial health. 2017;33(2):159-70. [DOI:10.1177/0748233715616553]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
