زمینه و هدف: بهبود مداوم ایمنی یکی از اهداف مهم سازمانهای موفق میباشد. روش سنتی برای ارزیابی عملکرد ایمنی اندازهگیری و تجزیه و تحلیل آماری دادههای مربوط به حادثه است که تحت عنوان شاخصهای گذشتهنگر شناخته میشوند. ازآنجاکه هدف از استقرار سیستمهای مدیریتی ازجمله سیستم مدیریت ایمنی بهبود مستمر است، صرفاً بهکارگیری شاخصهای گذشتهنگر نمیتواند سودمند باشد. هدف مطالعه حاضر ارائه شاخصی آیندهنگر برای بررسی عملکرد ایمنی سازمان است.
روش بررسی: پژوهش حاضر شامل دو بخش است: بخش اول آنیک مطالعه تلفیقی کمی-کیفی است که با بهرهگیری از نظریه فاکتورهای انسانی که سه عامل سازمان، محیط و فرد را در عملکرد ایمنی سازمان دخیل میداند، ابزاری برای بررسی عوامل تأثیرگذار بر عملکرد ایمنی سازمان طراحی و روانسنجی گردید. همچنین جهت اطمینان از روایی سازه تحلیل عاملی تأییدی و از نرمافزار
بهره گرفته شد. در ادامه برای نشان دادن تأثیر سازههای مختلف ابزار پیشنهادی بر نمره شاخص عملکرد ایمنی از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (
FAHP) جهت وزندهی سازهها استفاده گردید.
یافته ها: نتایج بررسی متون و مصاحبه نیمه ساختاریافته با افراد متخصص در زمینه ایمنی و مدیریت صنعتی منجر به شناسایی 204 کد اولیه در قالب 48 طبقه فرعی و 15 طبقه اصلی شد. پس از تکمیل فرآیند تحلیل مصاحبهها، پیشنویس ابزاری با 83 گویه جهت بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد ایمنی تهیه شد. بر اساس نتایج روایی صوری کمی6 گویه امتیاز کمتر از 5/1 را کسب نمودند و از ابزار نهایی حذف شدند. تجزیه و تحلیل روایی محتوا نشان داد که 75 گویهی باقی مانده ابزار شاخص روایی محتوایی (79/0≤) و نسبت روایی محتوایی (56/0˃) قابل قبول دارند. تحلیل عاملی تأییدی، برازش مناسب داده
ها را نشان داد
. در بررسی پایایی، ضریب آلفای کرونباخ (91/0=
α) بر همسانی درونی مناسب ابزار دلالت داشته و باز آزمایی ابزار ثبات قابل قبول ابزار را نشان داد (85/0
ICC=)
. با توجه به نتایج بهدستآمده از تحلیل سلسله مراتبی فازی عامل سازمانی با کسب بار وزنی 503/0 بیشترین و عامل محیطی با بار وزنی 173/0 کمترین تأثیر را بر نمره شاخص عملکرد ایمنی سازمان داشتند.
نتیجه گیری: تحلیل دادههای مطالعه نشان داد که ابزار طراحیشده، وسیلهای عینی و ساده برای ارزیابی عوامل تأثیرگذار بر عملکرد ایمنی است و میتواند بهعنوان یک شاخص عملکردی آیندهنگر جهت ارزیابی عملکرد ایمنی سازمانها مفید واقع شود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
ایمنی دریافت: 1398/3/19 | پذیرش: 1398/7/10 | انتشار: 1399/7/2