دوره 17، شماره 1 - ( 1399 )
جلد 17 شماره 1 صفحات 835-823 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
farhadi F, Davoodi S M R, Amiri Ebrahim Mohammadi N. Presenting the model safety-conscious work environment in the gas company of Chaharmahal and Bakhtiari province. ioh 2020; 17 (1) :823-835
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2847-fa.html
URL: http://ioh.iums.ac.ir/article-1-2847-fa.html
فرهادی فرهاد، داودی سید محمدرضا، امیری ابراهیم محمدی ناصر. ارایه مدل محیط کار ایمن و آگاهانه در شرکت گاز استان چهارمحال و بختیاری. سلامت كار ايران. 1399; 17 (1) :823-835
موسسه غیر انتفاعی نور هدایت شهرکرد ، farhad.farhadi90@yahoo.com
چکیده: (1892 مشاهده)
زمینه و هدف: امروزه میتوان از محیط کار ایمن و آگاهانه در سازمانها و صنایع مختلف، به عنوان یک مزیت رقابتی بلند مدت نام برد که بهبود آن منجر به جلوگیری از رخ دادن حوادث برای انواع سازمانها در کشورهای مختلف میشود. محیط کار ایمن و آگاهانه سازمانها را قادر می‌سازد تا نشانه‌های کاهش امنیت را قبل از رخ دادن اتفاق های تصادفی شناسایی کند. این عملکرد فعالانه در شرکت گاز بسیار مهم است. سازمانها با رعایت الزامات محیط کار ایمن و آگاهانه نسبت به ایجاد امنیت در سازمان فعال بوده و کارکنان می‌توانند بدون ترس هر نگرانی را گزارش دهند، از سویی یکی از الزامات مهم و تعیین کننده در سیستم‌های مدیریت ایمنی و حتی زیست محیطی الزامی تحت عنوان شناسایی عوامل موثر بر استقرار سیستم ایمنی می‌باشد. دلیل گنجاندن این الزام در استانداردهای یاد شده اهمیتی است که این موضوع در کاهش عواقب حادثه دارد. در سال‌های اخیر تلاش‌های فراوانی جهت شناخت دلایل بوجود آورنده سوانح در صنایع مختلف به ویژه صنعت نفت و گاز صورت گرفته است. اعتقاد بر این بود که بیشتر حوادث، ناشی از خطاهای انسانی است و به سادگی میتوان نتیجه گرفت که اینگونه خطاها به‌دلیل بی دقتی یا بی‌کفایتی در انجام کارها می‌باشد، اما این استدلال درست نیست. افرادی که سوانح را بررسی می‌کنند دریافته‌اند که انسان فقط آخرین حلقه زنجیری است که باعث ایجاد یک سانحه میشود. نمی‌توان با تغییر دادن افراد از سوانح جلوگیری کرد، تنها میتوان با شناسایی عوامل بوجود آورنده یک سانحه از آن پیشگیری کرد. محیط امن کاری سبب میشود پرسنل بدون هیچ نگرانی و ترسی از جانب مدیران عقاید و نظرات خود را بیان کرده و می‌توانند از محیط امن کاری جهت دسترسی به یک تصویر کامل از وضعیت عملکردی سازمان و جهت شناخت موارد ضعیف و یا نشانه های هشداردهنده اولیه استفاده کنند. بنابراین هدف پژوهش ارایه مدل محیط کار ایمن و آگاهانه در شرکت گاز استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد.
روش بررسی: پژوهش حاضر توسعهای کاربردی بوده و بهصورت آمیخته انجام گردید. در بخش کیفی با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی 10 خبره آشنا به پژوهش تعیین شدند. با کمک روش کیفی تحلیل مضمونی ابتدا با مرور پیشینه پژوهش، پرسش‌های مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته در زمینه محیط کار ایمن و آگاهانه تدوین شدند و در چند جلسه با حضور محققان و صاحب نظران این حوزه، صحت محتوا و کفایت آن‌ها برای شناسایی عوامل مؤثر و تشکیل‌دهنده بررسی شد. به منظور بررسی پایایی با بهره‌مندی از روش درصد توافق بین دو کُدگذار (محققان) انجام گرفت که رقم 80 درصد توافق، بیان‌کننده پایایی بخش کیفی بود. در بخش کمی از روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری به‌منظور برقراری ارتباط میان مضمون‌ها و ساختن مدل استفاده شد.
یافته‌ها: بر اساس مصاحبه با خبرگان24 مضمون تفسیری به دست آمد و با استفاده از کدگذاری و با توجه به ماهیت این 24 زیرمقوله و بررسی دقیق روابط بین آن‌ها، مولفه‌ها در 7 مضمون فراگیر دسته بندی شدند. نتایج تحلیل مضمونی 7 مولفه برای محیط کار ایمن و آگاهانه شامل تعهد مدیران شرکت، آموزش، آزادی و اعتماد به نفس کارکنان، استراتژی جامع و همکاری، برنامه‌ریزی محیط کار ایمن و آگاهانه، رعایت قوانین و مدیریت ریسک را نشان داد. بهکمک روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری مشخص گردید مولفه تعهد مدیریت مانند سنگ زیربنایی مدل عمل می‌کند و عامل آزادی و اعتماد به نفس کارکنان سرآمد مدل می‌باشد. همچنین احساس آزادی و اعتماد به نفس کارکنان و مولفه آموزش از قدرت نفوذ کم ولی میزان وابستگی زیاد نسبت به دیگر مولفه‌ها برخوردار می‌باشند. مولفه‌های مدیریت ریسک و استراتژی جامع و همکاری در ناحیه پیوندی قرار دارند که از قدرت نفوذ بالا و وابستگی بالایی برخوردارند. مولفه‌های تعهد مدیران، رعایت قوانین و برنامه‌ریزی محیط کار ایمن و آگاهانه در ناحیه نفوذ قرار دارند. این مولفه‌ها از قدرت نفوذ بالا با حداقل وابستگی برخوردار هستند.
نتیجه گیری: تعهد مدیران شرکت گاز در ارتقای فرهنگ ایمن و آگاهانه امری ضروری می‌باشد و برای رسیدن به این هدف می توان از آموزش و ترویج مفهوم محیط کار ایمن و آگاهانه برای مدیران و کارکنان استفاده کرد. با توجه به اهمیت صنعت گاز در اقتصاد کشور و زندگی مردم و همچنین میزان تاثیرگذاری فرهنگ ایمنی بر روی ایمنی کارکنان طرحریزی مدل ایمن و آگاهانه در سازمان به صورت هدفمند و تاکید بر آگاهانه بودن ایمنی میتواند به عنوان عاملی در جهت تشدید و تسریع ارتقاء فرهنگ ایمنی آگاهانه در سازمان باشد.
روش بررسی: پژوهش حاضر توسعهای کاربردی بوده و بهصورت آمیخته انجام گردید. در بخش کیفی با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی 10 خبره آشنا به پژوهش تعیین شدند. با کمک روش کیفی تحلیل مضمونی ابتدا با مرور پیشینه پژوهش، پرسش‌های مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته در زمینه محیط کار ایمن و آگاهانه تدوین شدند و در چند جلسه با حضور محققان و صاحب نظران این حوزه، صحت محتوا و کفایت آن‌ها برای شناسایی عوامل مؤثر و تشکیل‌دهنده بررسی شد. به منظور بررسی پایایی با بهره‌مندی از روش درصد توافق بین دو کُدگذار (محققان) انجام گرفت که رقم 80 درصد توافق، بیان‌کننده پایایی بخش کیفی بود. در بخش کمی از روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری به‌منظور برقراری ارتباط میان مضمون‌ها و ساختن مدل استفاده شد.
یافته‌ها: بر اساس مصاحبه با خبرگان24 مضمون تفسیری به دست آمد و با استفاده از کدگذاری و با توجه به ماهیت این 24 زیرمقوله و بررسی دقیق روابط بین آن‌ها، مولفه‌ها در 7 مضمون فراگیر دسته بندی شدند. نتایج تحلیل مضمونی 7 مولفه برای محیط کار ایمن و آگاهانه شامل تعهد مدیران شرکت، آموزش، آزادی و اعتماد به نفس کارکنان، استراتژی جامع و همکاری، برنامه‌ریزی محیط کار ایمن و آگاهانه، رعایت قوانین و مدیریت ریسک را نشان داد. بهکمک روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری مشخص گردید مولفه تعهد مدیریت مانند سنگ زیربنایی مدل عمل می‌کند و عامل آزادی و اعتماد به نفس کارکنان سرآمد مدل می‌باشد. همچنین احساس آزادی و اعتماد به نفس کارکنان و مولفه آموزش از قدرت نفوذ کم ولی میزان وابستگی زیاد نسبت به دیگر مولفه‌ها برخوردار می‌باشند. مولفه‌های مدیریت ریسک و استراتژی جامع و همکاری در ناحیه پیوندی قرار دارند که از قدرت نفوذ بالا و وابستگی بالایی برخوردارند. مولفه‌های تعهد مدیران، رعایت قوانین و برنامه‌ریزی محیط کار ایمن و آگاهانه در ناحیه نفوذ قرار دارند. این مولفه‌ها از قدرت نفوذ بالا با حداقل وابستگی برخوردار هستند.
نتیجه گیری: تعهد مدیران شرکت گاز در ارتقای فرهنگ ایمن و آگاهانه امری ضروری می‌باشد و برای رسیدن به این هدف می توان از آموزش و ترویج مفهوم محیط کار ایمن و آگاهانه برای مدیران و کارکنان استفاده کرد. با توجه به اهمیت صنعت گاز در اقتصاد کشور و زندگی مردم و همچنین میزان تاثیرگذاری فرهنگ ایمنی بر روی ایمنی کارکنان طرحریزی مدل ایمن و آگاهانه در سازمان به صورت هدفمند و تاکید بر آگاهانه بودن ایمنی میتواند به عنوان عاملی در جهت تشدید و تسریع ارتقاء فرهنگ ایمنی آگاهانه در سازمان باشد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
